5- انتقام‏جويى‏
خداوند حكيم براى بقاى نسل بشر و حفظ جان آدمى، نيروى قدرتمند «غضب» را در او تعبيه كرده تا در برابر هرگونه تهاجم خارجى، از موجوديت و منافع خويش به دفاع بپردازد و از متجاوزان به جان و مال و ناموس خود انتقام بگيرد.گرچه تلافى كارهاى زشت ديگران و انتقام از تبهكار، امرى فطرى، طبيعى و قانونى است ولى در اخلاق اسلامى، كارى لذيذتر و ارزنده‏تر به نام «عفو» به عنوان جايگزين آن معرفى شده و ضرب‏المثل معروف «در عفو لذتى است كه در انتقام نيست» گوياى همين مطلب است. قرآن مجيد به رهبر عظيم الشأن اسلام چنين دستور مى‏دهد: «خُذِ الْعَفْوِ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ اعْرِضْ عَنِ الْجاهِلينَ» «2»عفو پيشه كن و به نيكى فرمان بده و از نادانان، روى بگردان.آن بزرگوار در سراسر زندگى خود به‏ويژه در مسند رهبرى و زمامدارى، عفو و گذشت را سرلوحه برنامه مديريتى خويش قرار داده بود و همان‏گونه كه خود، كارآيى و سازندگى آن را تجربه كرده بود، به ديگران نيز چنين سفارش مى‏كرد: «عَلَيْكُمْ بِالْعَفْوِ فَانَّ الْعَفْوِ لا يَزيدُ الْعَبْدَ الَّا عِزّاً فَتَعافَوْا يَعِزُّكُمُ اللَّهُ» «3»بر شما باد به گذشت كردن، چرا كه عفو و گذشت جز بر عزّت بنده نمى‏افزايد. پس، از يكديگر درگذريد تا خدا به شما عزّت دهد.