|
كردار
منظور از شعاير كردارى، اعمالى است كه انجام دادن آنها جنبه شعارى دارد و علامت مسلمانى به حساب مىآيد مانند اذان، نماز جمعه و جماعت، حجّ و ....
الف- اذان
نداى ملكوتى و روح بخش اذان كه فراخوانى عمومى مسلمانان به سوى خداست از شعاير مهم اسلامى محسوب مىشود و در هر صبح و شام هر مسلمانى را در هر كوى و برزن به نماز و راز و نياز با خدا مىخواند و هر جاى زمين چنين ندايى برخيزد نشانه وجود اسلام و مسلمان در آن ديار است.به مسلمانان سفارش شده كه شعار اذان را زنده بدارند و در شبانه روز پنج نوبت اذان بگويند و نام و ياد خدا و پيامبر صلى الله عليه و آله را با صدايى رسا به عمق جانها بفرستند و در پى آن در صفوفى متحد به نماز بايستند.
رسول گرامى اسلام، چهره واقعى مؤذّن را اين گونه ترسيم مىكند:
الْمُؤذَنون اطْوَلُ النَّاسِ اعْناقاًيَوْمَ الْقِيامَةِ. «1»
مؤذنان، در روز قيامت، يك سر و گردن از ديگران بلندترند.
و مقام مؤذّن تا آنجا ارجمند است كه جبرئيل- فرشته مقرّب الهى- در شب معراج اذان مىگويد و فرشتگان، به امامت پيامبر صلى الله عليه و آله نماز جماعت برپا مىكنند. «2»
مستحب است «مؤذّن» در جاى بلند اذان گويد، خوش صدا باشد، دست بر بناگوشش گذارد و همه صدايش را به اذان بلند كند. رسول خدا صلى الله عليه و آله به بلال فرمود:
«بالاى ديوار مسجد رو و صدايت را به اذان بلند كن، خداوند، بادى را مأمور كرده كه صداى اذان را به آسمان ببرد، وقتى فرشتگان آن را بشنوند، گويند: اين صداى امّت محمّد صلى الله عليه و آله است كه به توحيد بلند شده است.» «3»
ب- نماز جمعه وجماعت
اجتماع پرشكوه مسلمانان در هر شهر و روستا به طور روزانه، هفتگى و ساليانه در قالب نماز جماعت، جمعه و عيد، از بهترين نشانههاى مسلمانى است كه اعتقاد راسخ نمازگزاران را به برنامههاى اسلام نشان مىدهد، چرا كه حضور در چنين اجتماعاتى، فرد را بسان قطرهاى به دريا پيوند مىدهد، نفاق را از دل مىزدايد، مسلمانان را يكدل و يكپارچه مىكند و شياطين پيدا و نهان را مأيوس مىسازد.
امام صادق عليه السلام در خسنى به جنبه شعارى و نشانه بودن نمازهاى جماعت تصريح كرده و مىفرمايد:
نماز جماعت و اجتماع بدين سبب نهاده شده كه نمازگزار از بى نماز باز شناخته شود ... و اگر جماعت نبود، امكان نداشت كسى به صلاحيت ديگرى گواهى دهد؛ زيرا آن كس كه نماز جماعت نمىخواند، در نزد مسلمانان بى نماز محسوب مىشود چرا كه پيامبر صلى الله عليه و آله فرموده است: «كسى كه بدون عذر، با مسلمانان در مسجد نماز نگزارد، در واقع بى نماز است. «1»
همينطور نقل مىكند:
در زمان پيامبر صلى الله عليه و آله عدّهاى از نماز جماعت در مسجد تفره مىرفتند. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود (اگر به چنين كارى ادامه دهند) بزودى دستور مىدهيم تا خانه هايشان را آتش بزنند. «2»
امام خمينى (ره) به يكياز ابعاد مهمّ نمازهاى دسته جمعى اشاره كرده مىفرمايد:
... هر روز در محلّهها اجتماع و رسيدگى به اوضاع شهر و محلّه، در هر هفته اجتماع بزرگ در شهرها ودر جاهايى كه شرايط نماز (جمعه) محقق است براى بررسى اوضاع شهرستان و بالاتر؛ اوضاع كشور و در هر سال باز دو اجتماع بزرگ براى بررسى اوضاع كشورها .... اين مسائل سياسى هست و مسائلى است كه بايد مسلمين بهآن توجه داشته باشند. «1»
ج- حجّ
همايش عظيم و ساليانه حج كه فراتر از شهر و كشور و درر مقياس بين الملل اسلامى برگزار مىشود، نمايش بى نظيرى از وحدت و قدرت مسلمانان در جهان است كه عظمت و شكوه آن بر دوست و دشمن عيان است.
حضور ميليونى پيروان محمد صلى الله عليه و آله در سرزمين وحى، شعارى پرفروغ و جاودانه است كه استوارى و صلابت دين مبين اسلام را نويد داده، پيروان آن را به توحيد و دورى از شرك فرا مىخواند. هر يك از مناسك حج و همه مواقف مقدّس آن به تنهايى شعارى دشمن شكن و وحدت آفرين است مانند؛ احرام بستن حاجيان در لباس سفيد و متحدالشكل، طواف منظم آنا گرد خانه خدا، سعى صفا و مروه، توقف روزانه در عرفات، وقوف شبانه در مشعر، رمى جمره، قربانى، تراشيدن سر، بيتوته منا و ...
همه نشانى از بندگى خدا و شمارى از شعاير الهى است كه خير و بركت در آن نهفته است.
«وَالْبُدْنَ جَعَلْنا لَكُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ لَكُمْ فيها خَيْرٌ ....» «2»
شتران قربانى را براى شما از شعاير الهى قرار داديم، شما در آن خيرى است.
اماكن
در فرهنگ ناب اسلام، نقاطى از زمين داراى قداست خاصيّى است و به مسلمانان سفارش شده آنها را گرامى بدارند. حتى اهمّيّت اين اماكن مقدّس آنها را به شكل شعارهايى استراتژيك مطرح كرده، جنبه محوريت بخشيده است؛ كعبه و مسجدالحرام، مسجد پيامبر، مسجد كوفه، بيت المقدس، مسجد جامع هر شهر، تربت پاك معصومين عليه السلام و هر مسجدى كه در هر نقطه جهان ساخته شود، از چنين اهميّتى برخوردار است و هر مسلمانى وظيفه دارد كه حرمت آنها را پاس دارد و در حفظ و آبادانى آنها بكوشد.
در اينجا به اختصار پيرامون برخى از اماكن مقدس اسلامى مطالبى بيان مىكنيم:
الف- مسجدالحرام
شريفترين مركز اسلامى طى قرون متمادى، «مسجدالحرام» و خانه خدا- كعبه- است كه قبله حدود يك ميليارد مسلمان است كه همه به سوى آن نماز مىخوانند، به آن عشق مىورزند، حتى بدان سوى مىخوابند و مىميرند. استوارى كعبه نشانه حيات اسلام و مسلمانان است. حضرت صادق عليه السلام فرمود:
«لا يَزال الدّينُ قائِماً ما قامَتَ الْكَعْبَةُ» «1»
تا زمانى كه كعبه پابرجاست، دين، استوار است.
از اين رو، بر هر مسلمانى فرض است كه با داشتن توانايى به سوى اين مركز مقدّس بشتابد و با آداب و احترام خاصى به نيت بندگ خدا گردش بگردد، در مسجد الحرام نماز بگزارد، با دست كشيدن بر «حجرالاسود» به خدا اعلام وفادارى كند و ... در ضمن بداند كه:
- صفا و مروه از شعاير الهى است. «2»
- شهر مكّه و حومه آن- كه مسجد الحرام را بسان نگينى گرانقدر در خود جاى داده است- زادگاه پيامبر، على و زهرا عليه السلام و حرم امن الهى و محل نزول بسيارى از آيات قرآن است.
- مقام ابراهيم، حجر اسماعيل، چاه زمزم، حطيم و .... در مسجد الحرام قرار داد.
- يك ركعت نماز در مسجدالحرام بيش از صد هزار ركعت در جاى ديگر ارزش دارد. «1»
- مشعر الحرام، سرزمين عرفات و منا در آنجا قرار دارندكه خود، از شعاير محسوب مىشوند.
- مسجد الحرام، به منزله خانه مردم است كه مسافر مىتواند، نمازش را در آنجا تمام بخواند.
ب- مسجد النبى
نسختين اقدام رسول خدا صلى الله عليه و آله پس از هجرت به مدينه، احداث مسجدى بود كه به نام نامى آن حضرت مشهور شده و عنوان «مسجدالنبى» به خود گرفت، اين مسجد پس از مسجدالحرام مهمترين مسجد در جهان است. طرح و نقشه اين مسجد، از فكر پاك پيامبر، تراوش كرده و معمارى نخستين آن نيز با دست مبارك آن فرزانه يگانه به فرجام رسيده است و قداست خود را نيز از همين راه كسب كرده است، البته حرم مطهّر آن پيامبر بى نظير پس از ارتحالش به مسجد ضميمه شد و بر اهميّتش افزود. رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:
«الصلوة فى مسجدى كالف صلوة فى غيره الا المسجد الحرام ....» «2»
(يك) نماز در مسجد من، مانند هزار نماز در ديگر مساجد- بجز مسجد الحرام- است ....
ج- مسجد كوفه
مسجد كوفه- كه در شهرى به همين نام در كشور عراق واقع شده- نيزاز شعاير مهم اسلامى است. امير مؤمنان صلى الله عليه و آله:
«لا تُشَد الرحال الا الى ثلاثة مساجد؛ المسجد الحرام و مسجدالرسول و مسجدالكوفه» «1»
كوچ نمىشود مگر به سوى مسجد، مسجدالحرام، مسجد پيامبر و مسجد كوفه.
امام صادق سلام الله عليه نيز فرموده است:
«نِعْمَ الْمَسْجِدُ مَسْجِدُ الْكوُفَةِ؛ صَلَّى فيهِ الْفَ نَبِىٍّ وَ الْفَ وَصِىٍّ ...» «2»
مسجد كوفه، مسجد خوبى است؛ هزار پيامبر و هزار وصىّ در آن نمازگزاردهاند.
د- مسجدالاقصى
مسجد الاقصى نيز در ميان شعاير اسلامى از اهميت ويژهاى برخوردار است بطورى كه خداوند، در شب معراج، پيامبر صلى الله عليه و آله را از مسجدالحرام به مسجدالاقصى و از آنجا به آسمانها برد. «3»
همچين اين مكان مقدس در نيمه اول دوران رسالت، قبله گاه مسلمانان بود و پس از هجرت، جاى خود را به كعبه سپرد.
اين مسجد با عظمت، پس از تشكيل حكومت غاصب اسرائيل در فلسطين اشغالى، همواره نقطه اميد مظلومان فلسطين و زبانزد مسلمانان جهان بوده است كه اميدواريم در آينده نه چندان دور از چنگال حكومت صهيونيستى نجات يابد.
ه عتبات مقدّسه
تربت پاك ذريّه پيامبر صلى الله عليه و آله نيز در ميان امّت اسلامى- بويژه شيعه- از احترام فراوانى برخوردار است و عاشقان اهل بيت، پروانه وار بر گرد آنها پرسوختهاند و در طول بيش از هزار سال همواره از ان حرمهاى نورانى
اميد و نيرو گرفتهاند، حوزه علميه هزار ساله نجف در پرتو ضريح مطهّر امير مؤمنان عليه السلام، چون مشعلى فروزان فرا روى امّت اسلامى نورافشانى كرده است و انقلابيون سترگ هميشه، از تربت لاله گون شهيدان الهام گرفتهاند و ... «زيارت» درفرهنگ شيعه، شعارى تحرّك زا، اميد آفرين و حماسى است كه «زائر» را به «صاحب مزار» پيوند داده او را بر ضدّ دشمنان اسلامى مىشوراند، از اين رو، ستمگجران، با تمام توان به مقابله با شعار «زيارت» برخاسته، گاه دست «زائر» را بسته، گاه پايش را شكسته وگاه «مزار» را به آب و منجنيق بستهاند تا از شور افرينى اين شعار بكاهند.
و- همه مساجد
مسجد هر شهر و محلى خانه مقدس الهى است و از شعاير الهى به شمار مىآيد، احترام مساجد ضرورى است، بايد آباد نگاه نگاه داشته شوند؛ هم با تعمير و نگهدارى و بازسازى و هم با حضور پرشكوه مردم، نيز بايد آلوده شدن مسجد جلوگيرى شود و اگر به نجسات آلوده شد، فوراً تطهير گردد. خوابيدن در مسجد و ورود به مسجد بدون وضو كراهت دارد، هنگام ورود مستحب است پاى راست را مُقدّم بدارد و هنگام خروج پاى چپ را، در آغاز ورود به مسجد، سلام به مسجد، اقامه نماز تحيّت است. آن قطعه زمينى كه وقف مسجد شد ديگر از مسجد بودن خارج نمىشود، «1» اموال مسجد را بايد حفظ و نگهدارى كرد، اشياء متعلق به مسجد را نبايد در غير مسجد مورد استفاده قرار داد، نظافت مسجد وتميز نگهداشتن آن ضروررى است. سخن گفتن از كارهاى دنيايى در مسجد كراهت دارد و اينها همه براى تعظيم و احترام مسجد است.
ايام الله
در تاريخ هر ملتى، روزهاى سرنوشت ساز مثبت يا منفى وجود دارد كه خاطره آنها نقطه عطف گذشته آن ملت است، در فرهنگ قرآن، واژه «ايام الله» داراى چنين مفهومى است. خداوند به حضرت موسى عليه السلام فرمان مىدهد:
«و ذَكِّرْهُمْ بِايَّامِ اللِ» «1»
روزهاى خدا را به ياد آنها بياور.
ايّام الله براى بنى اسرائيل، روزهاى تلخ گرفتارىدر چنگال فرعونيان بود كه خدا آنان را نجات بخشيد، در اسلام روزهايى چون اعياد بزرگ فطر، قربان، مبعث، غدير، هجرت، مواليد معصومين عليه السلام و ... روزهاى سوگ بزرگ چون رحلت پيامبر، عاشوراى حسينى و ... ايام اللهاند، چنانكه در انقلاب اسلامى نيز پانزده خرداد، هفده شهريور، بيست و دوم بهمن، دوازده فروردين، هفت تير، هشت شهريور، سيزده آبان، چهارده مرداد، و .... از جمله ايام اللهاند كه بزرگداشت آنان سبب تحكيم و انسجام ملت و شور و تحرّك آنان در راستاى آرمانخواهى اسلام مىگردد. از اين رو، معمار انقلاب و بنيانگذار جمهورى اسلامى، حضرت امام خمينى (ره) بر تعظيم آنها چنين تأكيد مىكند؛
انقلاب كرديم كه شعاير اسلام را زنده كنيم،، نه انقلاب كرديم كه شعاير اسلام را بميرانيم. زنده نگه داشتن عاشورا يك مسأله بسيار مهمّ سياسى- عبادى است ...
يك مسألهاى است كه در پيشبرد انقلاب اثر بسزا دارد. «2»
و به سخنى ديگر: ايشان علت مُحَدثه و مبّقيه انقلاب اسلامى را همين ايام الله مىدانستند.
|