آثار سودمند مشورت‏
رايزنى و تضارب آرا به طور قطع به پختگى و سنجش همه جانبه كارها كمك مى‏كند و آثار ارزشمندى به بار مى‏آورد وبه تعبير امام على عليه السلام:
«جِماعُ الْخَيْرِ فِى الْمُشاوِرَةِ وَ الْأَخَذَ بِقَوْلِ النَّصيحِ» «3»
مجموعه خير و بركت در رايزنى و گوش كردن، به سخن نصيحتگر نهفته است.
برخى از آن خير وبركتها عبارت است از:
1- پشتيبانى‏
امام على عليه السلام:
«الْمُشاوِرَةُ اسْتِظْهارٌ» «4»
مشورت كردن، طلب يارى كردن است.
وقتى انسان در كارهاى خود، به ويژه كارهاى مهم، با ديگران به تبادل نظر بپردازد، به طور طبيعى مشاوران را در انجام هر چه بهتر امور سهيم كرده است چرا كه انسان تابع فكر ونظر خويش است و به امورى كه موافق انديشه خود باشد بيشتر اهميت مى‏دهد و به انجام آن كمك مى‏كند.
2- بدست آوردن بهترين طرح‏ گردهم آيى و مشاوره سبب مى‏شود كه بهترين انديشه به شكل بهترين طرح بروز كند وكارهاى مهم به نحو احسن جامه عمل بپوشد. پيامبر بزرگوار اسلام صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد:
«ما تَشاوَرَ قَومٌ فَطُّ الَّا هُذُوا لِارْشَدِ امْرِهِمْ» «1»
هيچ گروهى مشورت نكرد جز آنكه به بهترين برنامه، راه يافت.
3- ايمنى از خطا و پشيمانى‏
اصولًا ملت و كارگزارانى كه با مشورت و رايزنى به رتق و فق امور مى‏پردازند، كمتر دچار لغزش و تنش و ندامت و ندانم كارى مى‏شوند و كارهاى آنان به طور معقول به انجام مى‏رسد و نابسامانى هايشان سامان مى‏يابد. امير مؤمنان عليه السلام در اين باره نيز مى‏فرمايد:
«شاوِرْ ذَوِى الْعُقوُلِ تَأمَنِ الزَّلَلَ وَ النَّدَمَ» «2»
با خردمندان مشورت كن تا از لغزش و پشيمانى، ايمن گردى.
4- زندگى واقعى‏
حاكمان و كارگزانى كه شخصيت مردم را محترم مى‏شمرند، به آنان بها مى‏دهند و آنان را در تعيين سرنوشت خود در اداره مملكت سهيم مى‏كنند، بر شور و نشاط زندگى مى‏افزايند و فضاى شاد واميدبخشى را بر زندگى حاكم مى‏كنند و بر عكس، حاكمان خودرأى و مستبد، ضمن گمراهى و هلاكت خويش، گرد يأس و غم در جامعه مى‏افشاننند؛ تو گويى ملّت، مردگان متحركى هستند كه طعم شيرين زندگى واقعى را نچشيده‏اند. رسول اكرم صلى الله عليه و آله، اين نقش ارزشده مشورت را در كنار دو عنصر ارزشمند ديگر چنين بيان مى‏كند:
«اذا كانَ امَراءُكُمْ خِيارُكُم وَ اغْنِياءُكُم وَ امْرَكُمْ شَورى‏ بَيْنَكُم فَظَهْرُالْارْضِ خَيْرٌ لَكُم مِنْ بَطْنِها ...» «3»
وقتى فرمانروايان، بهترين هايشان و ثروتمندانتان، سخاوتمندانشان باشند و كارهايتان با مشورت صورت پذيرد، (زندگى) روى زمين برايتان بهتر از (مردن و دفن شدن) زير زمين است.