قاطعيت در سيره معصومين عليهم السلام‏
نگرشى اجمالى به تاريخ زندگى انبياى الهى، بويژه پيامبر گرامى اسلام ونيز امامان معصوم عليهم السلام بيانگر اين واقعيت است كه آنان در انجام رسالت سنگين خود، در مواضع دشوار تصميم‏گيرى و بر سر دوراهى‏هاى مهمّ زندگى پر نشيب و فرازشان لحظه‏اى سستى و ترديد به خود راه نمى‏دادند، با تدبيرى روشن، راه بهتر را بر مى‏گزيدند و با عزمى استوار و اراده‏اى خلل‏ناپذير آن را مى‏پيمودند. در دوران بيست و سه ساله بعثت پيامبر (ص)، شواهد فراوانى بر اين حقيقت مى‏توان يافت، عزم آهنين رسول خدا (ص)، در شكستن بت هايى كه در خانه كعبه آويخته شده بود، تخريب مسجد ضررا و پافشارى آن حضرت در اجراى حدود الهى و ... را مى‏توان نمونه‏هاى درخشانى از قاطعيت وى شمرد.قرآن كريم از سويى كوشش دشمنان را براى به سازش كشاندن پيامبر (ص) اين گونه بيان مى‏كند:
«ودو الوتدهن فيدهنون» «2»
(آنها) دوست مى‏دارند نرمش نشان دهى، تا (آن‏ها هم) نرمش نشان دهند (نرمشى توأم با انحراف از مسير حق)
از سوى ديگر به آن حضرت هشدار مى‏دهد كه هرگز كم‏ترين انعطافى در برابر پيشنهادهاى انحرافى و سازشكارانه گمراهان از خود نشان ندهد.
«و ان احكم بينهم بما انزل الله ولا تتبع اهوائهم و احذرهم ان يفتنوك عن بعض ما انزل الله اليك» «1»
در ميان آنها طبق آنچه خداوند نازل كرده، داورى كن، و از هوس‏هاى آنان پيروى مكن و از آنان بر حذر باش! مبادا تو را از بعض احكامى كه خدا بر تو نازل كرده، منحرف سازند.
از اين رو، رسول اكرم (ص)، با احتياط و عزم آهنين در برابر همه توطئه‏ها و تهديد و تطميع مخالفان اسلام، ايستادگى كرد و رسالت جاويد و جهانى خويش را به بهترين شكل به فرجام رساند.
زندگى سياسى امير مؤمنان (ع) نيز سرشار از قاطعيت، شجاعت و سازش ناپذيرى بود. وقتى در زمان حيات رسول خدا (ص) گروهى ضعيف النّفس كه تحمّل پافشارى او را در اجراى حق و عدالت نداشتند، از وى نزد رسول خدا (ص) شكايت كردند، پيامبر درباره او فرمود:
«ارفعوا السنتكم عن على فانه خشن فى ذات الله عزوجل غير مذاهن فى دينه»
زبان‏هاى خود را از «بدگويى درباره» على بازداريد كه او در اجراى دستور خداوند بى پروا و در امر دينش سازش‏ناپذير است.
آن حضرت در هنگام تصدّى امر خلافت، درباره اموال به يغما رفته دولتى چنين فرمود:
«والله لو وجدته قد تزوج به النساء و ملك به الاماء لرددته، فان فى العدل سعة و من صاق عليه العدل فالجور عليه اضيق» «2»
به خدا سوگند، اگر آن (اموال عمومى) را ببينم كه به مهر زنان يا بهاى كنيزان رفته‏
باشد، بازشان مى‏گردانم كه در عدالت گشايش است و آن كه عدالت را برنتابد، ستم را سخت‏تر يابد.
و در مورد جنگ با گمراهان و پيروان باطل، عزم راسخ خود را چنين وصف كرده است:
«وَ لَعَمْرى‏ ما عَلَىَّ مِنْ قَتالِ مَنْ خالَفَ الْحَقَّ وَ خابَطَ مِنْ ادْهانٍ وَ لا ايمانٍ» «1»
به جان خودم سوگند! در جنگ با كسى كه در راه حقّ قدم نگذارد ودر گمراهى گام بردارد هيچگونه سستى و سازش به خود راه نمى‏دهم.
ساير پيشوايان بزرگوار و معصوم دين نيز هر كدام به نوبه خود شخصيت‏هايى قاطع و سازش‏ناپذير بودند و در اجراى حدود الهى، اقامه عدل، حمايت از حق و نبرد با باطل، سر سوزنى ترديد به خود راه نمى‏دادند. تصميم امام مجتبى (ع) مبنى بر بستن پيمان با معاويه به منظور فراهم ساختن زمينه قيام امام حسين (ع) و بر ملا ساختن شگردهاى بنى اميّه، عزم استوار امام سوم در پيكار با يزيد، موضعگيرى قاطع امام سجاد (ع) در برخورد با يزيد در شام، ... نمونه‏هاى زيبايى است كه صفحات تاريخ را زينت بخشيده است.