تواضع و ذلّت پذيرى‏
بايد توجه داشت كه مفهوم تواضع به معناى خود را از ديگران برتر دانستن و به ديگران ارج نهادن است، نه خود را خوار كردن و زير بار ذلّت رفتن! تواضع اقدامى است كه انسان داوطلبانه در برابر ديگران به خاطر امتيازاتى كه در آنان احساس مى‏كند، انجام مى‏دهد، ممكن است فردى خود را در برابر ديگران از جهتى يا جهاتى داراى امتياز ببيند، براى انكه مبادا به غررو و تكبر مبتلا شود بايد به جهات امتياز خود توجه نكند، بلكه به امتيازهاى ديگران، حتى احتمال پاره‏اى امتيازات در آنان توجه كند و به خاطر همان جهات امتياز، فروتنى كند؛ اما ذلّت امرى است كه معمولًا از ناحيه ديگران تحميل‏ مى‏گردد و در ذلّت، فردِ ذلت‏پذير تحقير مى‏شود. اگر تواضع با ذلت همراه شود، مردود است.
تواضع در بيان قرآن‏
ايمان و اعتقاد به خدا، آن گونه تمام شؤون زندگى انسان مؤمن را در بر مى‏گيرد كه آثار بندگى خدا در رفتار و گفتار او آشكار مى‏شود. يكى از برجستگى‏هاى اخلاقى كه قرآن كريم در وصف بندگان خدا بيان كرده، رفتار متواضعانه آنان است:
«وَ عِبادُالرَّحْمنِ الَّذينَ يَمْشُونَ عَلَىَ الْارْضِ هَوْنا وَ اذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلوُنَ قالوُا سَلاما» «1»
بندگان خداى رحمان كسانى اند كه با تواشع روى زمين راه مى‏روند وچون نادان خطابشان كنند سخن نرم و مسالمت جويانه گويند.
خداوند سبحان به رهبر اسلام چنين سفارش مى‏كند:
«وَاخْفِضْ جَناحَكَ لِمَنِ التَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤمنينَ» «2»
(اى پيامبر،) در برابر هر يك از مؤمنان كه از تو پيروى مى‏كند، فروتنى كن. همچنين در كنار وظايف متعددى كه براى فرزندان كه براى فرزندان نسبت به پدر و مادر ذكر كرده، فرموده است:
«وَاخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ» «3»
در برابرشان، از روى مهربانى، شانه‏ها را فرو انداز (تواضع كن).