گونه‏هاى توسّل‏
ما معتقديم كه سعه وجودى و حضور معنوى معصوم، بسى گسترده و فراتر از محدوديت زمان و مكان و تنگناهاى عالم مادّى است و رهبران معصوم با برخوردارى از علم و قدرت و بصيرت الهى، بر همه عالم اشراف دارند و از زواياى زندگى انسان ها نيز با خبرند؛ ابوبصير مى‏گويد: داخل مسجدالحرام، خدمت امام باقر عليه السلام شرفياب شدم، آن حضرت ضمن سخنانى فرمود:
«اتَرَوْنَ انْ لَيْسَ لَنا مَعَكُمْ اعْيُنٌ ناظِرَةٌ وَ اسْماعٌ سامِعَةٌ، بِئْسَ ما رَأَيْتُمْ وَ اللَّهِ لا يَخْفى‏ عَلَيْنا شَىْ‏ءٌ مِنْ اعْمالِكُمْ ...» «2»آيا مى‏پنداريد ما چشمانى تيزبين و گوش هايى شنوا همراه شما نداريم؟ گمان بد برده‏ايد! به خدا سوگند چيزى از كردارتان بر ما پوشيده نمى‏ماند!اين احاطه و اشراف، لازمه امامت و ولايت الهى آنهاست كه «شاهدان» دنيا و شافعان آخرت باشند.افرادى كه مراتب قرب را واقعاً طى كرده و به عالى ترين درجات آن نائل گشته يعنى واقعاً به كانون هستى نزديك شده اند، طبعاً از مزاياى آن بهره مند شده اند و همان ها هستند كه احاطه بر عالم انسانى دارند و ارواح و ضمائر ديگران را تحت سلطه مى‏گيرند و شهيد بر اعمال ديگرانند. «3»وقتى كسى به چنين مقامى رسيد، هم در زمان حيات و هم پس از مرگ، مى تواند واسطه فيض الهى باشد.امير مؤمنان عليه السلام درباره‏اين خصوصيت پيامبر صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد: «... انَّ رَسوُلَ اللَّهِ امامٌ حَيّاً و مَيِّتاً» «1»پيامبر صلى الله عليه و آله در قيد حيات باشد يا نباشد، امام است.با چنين موقعيتى كه معصومين عليهم السلام دارند، توسّل جستن به آنان بسيار آسان است و محبّان و عاشقان آنان در هر فرصتى مى توانند با ايشان رابطه برقرار كنند و توسط آنان به درگاه خدا راز و نياز كنند و حاجت بطلبند. در اينجا برخى از راه هاى متداول را به اختصار بيان مى كنيم.

1- شرفيابى: رسيدن به حضور معصوم و ملاقات و دستبوسى او سعادتى بزرگ است گرچه انسان هيچ نيازى هم نداشته باشد، در زمان ما اين سعادت عظيم نصيب هر كسى نمى‏شود بلكه بندگان خاص خدا كم و بيش از چنين فيضى برخوردار مى‏شوند ولى در زمان حضور معصومين عليهم السلام اين فيض فراگير و عام بود.2- زيارت: زيارت اهل قبور و خواندن قرآن و دعا نزد قبر آنان، دستور اسلام است كه هم براى مردگان، خير و بركت دارد و هم سبب سازندگى و تحوّل روحى زائر مى‏گردد، بويژه اگر صاحب قبر انسانى وارسته، متقى و از اولياى خدا باشد كه معصومين بالاترين آنهايند.فرهنگ زيارت و بهادادن به اين پديده مبارك در ميان شيعيان، سابقه اى ديرينه دارد و روح تحرك و انقلاب و پيوند با رهبران حقپوى شيعه را همواره زنده نگهداشته‏است، خميرمايه و ابتكار اين فرهنگ انقلابى نيز به دست معصومين بوده است. بخصوص پس از وقوع فاجعه كربلا، زيارت به مثابه شركت در حماسه شهيدان تلقّى مى‏شود و «زائر»پيامگير شهادت و پيامگزار شهيد است.
زيارت قبور مطهّر امامان، همواره الهام دهنده صراط مستقيم الهى بوده و بسان مشعلى فروزان فراراه كسانى قرار داشته كه در جستجوى حقيقت و راهيابى به سوى عرش خدا بوده اند، همان طور كه بسيارى از حوايج مادّى و معنوى زائران را حل كرده و همچنان مركز اميد مؤمنان هستند و سعادت دنيوى و اخروى آنان راتأمين مى كنند. در تاريخ آمده است:امام حسين عليه السلام از جدّ بزرگوارش پرسيد: «پدرجان! پاداش كسى كه شما را زيارت كند چيست؟» رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله پاسخ داد: «فرزندم! هر كس مرا در حيات و مماتم زيارت كند، يا پدرت، برادرت و تو را زيارت كند، بر من فرض است كه روز قيامت به زيارت او بروم و از گناهانش نجاتش دهم.» «1»براى زيارت قبور مطهر معصومين عليهم السلام آثار و بركات بيشمارى نقل شده و تقرّب به خدا و واسطه قرار دادن آنان براى برآورده شدن حاجات دنيوى و اخروى از جمله آنهاست.

3- صلوات: خداوند و فرشتگان، نخستين كسانى هستند كه بر روان پاك مطهّر رسول خدا صلى الله عليه و آله و خاندان پاكش درود مى‏فرستند و از مؤمنان نيز خواسته شده كه بر آنان درود بفرستند:
«انَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِىِّ يا ايُّهَا الَّذينَ امَنوُا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْليماً» «2»
همانا خدا و فرشتگانش بر پيامبر درود مى‏فرستد، اى مؤمنان (شما نيز) بر او درود بفرستتد و تسليم امر او باشيد.صلوات بر محمد و آل محمد صلى الله عليه و آله به حدّى ارزشمند و ضرورى است كه جزءِواجبات هر نمازى است و بدون آن، نماز باطل است. علاوه بر اين، «صلوات» ارتباط انسان با خدا را محكم و سبب استجابت دعا مى‏شود. در اين باره روايت هاى فراوانى داريم كه به يك نمونه بسنده مى‏كنيم. امام صادق عليه السلام مى‏فرمايد: «لا يَزالُ الدُّعاءُ مَحْجوُباً حَتّى‏ يُصَلِّىَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» «1»دعا پيوسته در بند است (و مستجاب نمى‏شود) تا اينكه دعا كننده بر محمد و دودمانش درود فرستد.