قرآن و توسّل
آيه ياد شده تصريح دارد كه مؤمنان بايد با تقواپيشگى، همراه وسيله به درگاه الهى راه يابند و با واسطه قراردادن اولياى الهى، فيض و رحمت و مغفرت او را به سوى خود جلب كنند و اين يك قانون كلى در نظام هستى است. شهيد مطهرى در اين باره مىنويسد: «... امكان ندارد هيچ يك از جريان هاى رحمت پروردگار بدون نظام انجام گيرد. به همين دليل مغفرت پروردگار هم بايد از طريق نفوس كُمَّلين و ارواح بزرگ انبيا و اوليا به گناهكاران برسد و اين، لازمه نظام داشتن جهان است. به همان دليلى كه رحمت وحى بدون واسطه انجام نمى گيرد و همه مردم از جانب خدا به نبوت برانگيخته نمىشوند و هيچ رحمت ديگر هم بدون واسطه واقع نمىشود، رحمت مغفرت هم بى واسطه ممكن نيست تحقق پيدا كند ... وقتى كسى وجود مغفرت خدا را بپذيرد، مبانى محكم عقلى، او را ناچار مىسازد كه بگويد:جريان مغفرت بايد از مجراى يك «عقل كلّى» يا يك «نفس كلّى» يعنى عقل و نفسى كه داراى مقام «ولايت كلّيه الهى» است، صورت گيرد. امكان ندارد كه فيض الهى بيرون از كانون و حساب به موجودات برسد. «3»آيات متعدّدى نيز در قرآن مجيد وجود دارد كه جايگاه خطير «واسطه فيض الهى» را براى بندگان خاص او محرز مىداند. در زير به سه نمونه بسنده مىكنيم.
1- پس از آنكه برادران حضرت يوسف از كرده خويش در حق برادرشان پشيمان شدند، نزد پدر آمدند و از او چنين درخواست كردند: «قالوُا يا ابانَا اسْتَغْفِرْلَنا ذُنوُبَنا انَّا كُنَّا خاطِئينَ» «1»گفتند: اى پد براى گناهان ما از خدا آمرزش بخواه كه در حقيقت ما خطاكاريم.حضرت يعقوب عليه السلام نيز ضمن پذيرش درخواست آنان، آن را به وقت مناسبى موكول كرد: «قالَ سَوْفَ اسْتَغْفِرُلَكُمْرَبّى انَّهُ هُوَ الْغَفوُرُ الرَّحيمُ» «2»
به زودى از پروردگارم براى شما طلب آمرزش خواهم كرد كه او بسيار آمرزنده و مهربان است.
2- حضرت ابراهيم عليه السلام پدرخوانده يا عموى خود را كه از مشركان بود به توحيد دعوت مىكرد و حتى به او وعده داد اگر از آيين بت پرستى دست بشويد و در زمره موحّدان درآيد، براى گناهان او از خداوند متعال، طلب آمرزش كند؛ زيرا خداوند نسبت به او مهربان است:
«قالَ سَلامٌ عَلَيْكَ سَاسْتَغْفِرُلَكَ رَبّى انَّهُ كانَ بى حَفِيّاً» «3»
3- خداوند به آخرين پيامبر خويش نيز چنين دستور مىدهد: «... فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرلَهُمْ ....» «4»از آنان درگذر و برايشان (از خدا) طلب آمرزش كن!در آيه اى ديگر مىفرمايد: «... وَ لَوْ انَّهُمْ اذْ ظَلَموُا انْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَروُا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَلَهُمُ الرَّسوُلُ لَوَجَدوُا اللَّهَ تَوَّاباً رَحيماً» «5»اگر آنان، وقتى به خويشتن ستم كردند، نزد تو آيند و از خدا طلب بخشش كنند و پيامبر نيز برايشان آمرزش بطلبد، قطعاً خدا را توبه پذير و مهربان خواهند يافت.
|