|
ب- در برابر معلّم
معلّم و مربّى، پدر روحانى و پرورش دهنده قلب و روح دانشجوست و بايد خالصانهترين احترامها را برايش قائل شد و او را بيش از همه كس ارج نهاد. چرا كه معلم، جانشين پيامبر و شغل او شغل انبياست. در اينجا برخى از وظايف دانشجو در برابر معلّم
را از زبان امام زين العابدين عليه السلام نقل مىكنيم:
* بايد از معلّم تجليل كرده، مجلس او را گرامى بدارد.
* به سخنانش خوب گوش دهد و (با روى خوش) با او روبرو شود.
* صدايش را نزد معلم بلند نكند.
* اگر كسى چيزى از معلم پرسيد، دانشجو پاسخ ندهد و فرصت دهد تا استاد پاسخ بگويد.
* در محضر معلم با هيچ كس سخن نگويد.
* نزد او از هيچ كس بدگويى نكند.
* اگر پيش دانشجو از استاد بدگويى شد، از او دفاع كند.
* عيبهايش را بپوشاند و خوبىهايش را بر ملا سازد.
* با دوستان معلم، دشمن و با دشمنانش، همنشينى نكند.
در اين صورت فرشتگان الهى گواهى خواهند داد كه دانشجو به خاطر خداى بزرگ، نزد عالم رفته و دانش را براى خدا آموخته نه براى مردم. «1»
علماى ربّانى و خودساخته، در سراسر زندگى خويش، به طور فوقالعاده به استادو مربى خويش احترام مىگذاشتند و با زيباترين تعابير از آنان ياد مىكردند. امام خمينى (ره) وقتى در آثارش به مناسبتى از استادش، مرحوم آيتالله شاهآبادى، نام مىبرد، مىنويسد: «شيخ عارف كامل، روحى فداه»و در بيانيهاى كه به مناسبت شهادت فرزند استاد صادر كرد، فرمود:اين شهيد عزيز ... فرزند برومند شيخ بزرگوار ما بود كه حقا" حقّ حيات روحى به اين جانب داشت كه با دست و زبان از عهده شكرشبرنمىآيم.» «2»در حالات فقيه بزرگوار، ميرزا حبيب الله رشتى آوردهاند:هنگامى كه به سوى صحن اميرمؤمنان عليه السلام مىرفت تا درس بگويد، وضو مىگرفت و سوره مباركه «يس» را در بين راه از حفظ مىخواند تا به در قبله صحن مىرسيد، آن گاه خواندن سوره را در كنار آرامگاه استاد خود- شيخ انصارى (ره)- به پايان مىبردو ثوابش را به روان او نثار مىكردو از روح آن مرد بزرگ استمداد مىجست تا بهتر و روشنتر براى صدها طلبهدانشمند و فاضل، حقايق علمى را بيان كند. «1»احترام به معلّم علاوه بر اينكه از نظر آداب و رسوم اجتماعى و اخلاقى، امرى ضرورى است، اثر وضعى و معنوى گرانقدرى نيز در پى دارد و سبب موفقيت و شكوفايى علمى و معنوى دانشجو مىشود. از مرحوم آيت الله حائرى، مؤسس حوزه علميه قم، نقل شده كه فرمود:توفيقاتى كه در زندگى، نصيب من شد و در پرتو آن توانستم حوزه را تشكيل دهم، همه مرهون خدماتى است كه به استادم- مرحوم سيد محمّد فشاركى (ره)- كردهام، زمانى ايشان بيمار و زمينگير شد و مدّت شش ماه به او خدمت كردم و بدين عمل افتخار مىكنم.» «2»
امام صادق عليه السلام به معلّم، متعلّم و عالم چنين رهنمود مىدهد:
«اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ تَزَيَّنُوا مَعَهُ بِالْحِلْمِ وَ الْوَقارِ وَ تَواضَعُوا لِمَنْ تُعَلِّمُونَهُ الْعِلْمَ و تَواضَعُوا لِمَنْ طَلَبْتُمْ مِنْهُ الْعِلْمَ ...» «3»دانش را طلب كنيد و همراه آن به بردبارى و وقار نيز آراسته شويد و براى شاگردان و اساتيدتان تواضع كنيد.عالم ربّانى و برجسته جهان اسلام، مرحوم شهيد ثانى (ره)، در كتاب گرانسنگ «منيةالمريد» به طور مشروح درباره وظايف گوناگون استاد و شاگرد بحث كرده از آن جمله، وظايف دانشجو را چنين برمىشمرد:
* ارج نهادن به استاد و تجليل از مقام علم و دانش.
* تواضع و فروتنى در برابر معلّم.
* الگوپذيرى از گفتار و كردار زيباى او.
* تقدير و سپاسگزارى از زحمات استاد.
* تحمّل تندىهاى احتمالى از جانب او.
* كمك كردن در حد توان به استاد در داخل و خارج از درس.
* خوش خلقى و رعايت ادب و نزاكت.
* ناديده گرفتن لغزشهاى احتمالى استاد. «1»
|