|
نماز شب
در ميان نوافل روزانه، ماهانه و سالانه، نماز شب از فضيلت بيشترى برخوردار است كه قرآن و روايات بر آن تأكيد فراوان دارند. قرآن مجيد با لحن بسيار شوقآور از شب بيداران زندهدل ياد كرده مىفرمايد: «تَتَجافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ» «2»از بستر خواب پهلو تهى كنند، پروردگارشان را با بيم و اميد بخوانند و از آنچه روزىشان كردهايم انفاق كنند.مرحوم طبرسى از امام باقر و امام صادق عليهما السلام نقل مىكند كه: «منظور از مؤمنان در اين آيه شب زندهدارانى هستند كه براى اقامه نماز شب از بستر گرم خويش برمىخيزند. «3»آنگاه در ادامه آيه، قرآن مجيد از پاداش بزرگ و نفيسى كه خداوند به زاهدان شب عنايت مىكند خبر داده مىفرمايد:
«فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِىَ لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزاءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ» «1»هيچ كس نمىداند كه در ازاى كارى كه انجام دادهاند، چه (پاداش مهم و) چشم روشنىاى براى آنها نهفته شده است!حضرت امام صادق عليه السلام در تفسير اين آيه شريفه فرمود: «ما مِنْ حَسَنَةٍ إِلَّا وَ لَها ثَوابٌ مُبَيَّنٌ فِى الْقُرانِ إِلَّا صَلاةُ اللَّيْلِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ اسْمُهُ لَمْ يُبَيِّنْ ثَوابَها لِعِظَمِ خَطَرِها قالَ: فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ» «2»هيچ كار نيكى نيست جز آنكه پاداشش در قرآن بيان شده است مگر نماز شب كه خداوند به خاطر عظمت شأن آن ثوابش را برملا نكرده و فرموده است: «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ».ممكن است در اينجا اين سؤال پيش آيد كه چرا پاداش عظيم نماز شب مخفى نگاه داشته شده است؟ اين سؤال را به سه شكل مىتوان پاسخ داد:
1- كارهاى ارزشمند و عظيم چنان است كه حقيقت آنها به سادگى قابل درك نيست، در عين حال پنهان داشتن پاداش آنها نشاط انگيزتر است.
2- قرّةالعين و چشم روشنى، آن قدر بزرگ و گسترده است كه دانش انسان از رسيدن به تمام خصوصيات آن ناتوان است.
3- چون «نماز شب» مخفيانه و دور از چشم ديگران انجام مىگيرد، پاداش آن نيز پنهان و دور از چشم مردمان است. «3»
رهبران بزرگوار اسلام نيز با تعبيرهاى گوناگونى مردم را به انجام اين عمل بزرگ تشويق مىكردند كه در اينجا به يك نمونه آن بسنده مىكنيم؛ معاذ بن جبل گويد: «روزى رسول اكرم صلى الله عليه و آله به من فرمود: اگر مايلى راههاى خير را به تو نشان بدهم. سپس فرمود: «... قِيامُ الرَّجُلِ فى جَوْفِ اللَّيْلِ يَبْتَغى وَجْهَ اللَّهِ» «4» (يكى از راهها) برخاستن مرد در دل شب در پى يافتن رضاى خداست.
|