درس هشتم: آفات عبادت‏

آفت هر پديده‏اى، به نوع آن پديده، اجزاى تشكيل دهنده و شرايط وجودى آن بستگى دارد. آفات عبادت نيز با توجّه به تنوّع و گستردگى دامنه عبادتها متنوّع و گوناگون است. جهت‏گيرى‏هاى فكرى، گرايش‏هاى سياسى، تلاش‏هاى اقتصادى، لغزش‏هاى گفتارى، رذايل اخلاقى و ... زمينه‏هاى مختلفى هستند كه آفات عبادت مى‏تواند در آنها بروز و ظهور پيدا كند.پيش از پرداختن به بيان آفت‏هاى عبادت تذكّر دو نكته ضرورت دارد.يك نكته اينكه «آفات عبادت» چيزى غيراز «مبطلات عبادت» است كه در كتاب‏هاى فقهى به آن پرداخته مى‏شود و به شرايط صحّت عبادت مانند طهارت مربوط مى‏شود و اگر آن شرايط حاصل نشود عبادت از ريشه باطل است. در اين صورت مكلّف بايد آن شرايط را تحصيل كند و عبادت را دوباره به جا آورد، ولى «آفات عبادت» به شرايط قبول عبادت مربوط مى‏شود؛ به‏اين معنا كه عبادت آفت‏زده ممكن است، به‏ظاهر صحيح باشد و انجام آن، تكليف را از انسان ساقط كند، ليكن چنين عبادتى در پيشگاه خداوند متعال پذيرفته نمى‏شود و در نتيجه اثر مثبت و سازنده‏اى از خود بر روان آدمى باقى نمى‏گذارد.نكته ديگر اينكه همه آفت‏ها از نظر آثار تخريبى كه روى انسان و عبادت او دارند، يكسان نيستند، برخى به‏همه عبادت‏ها آسيب مى‏رساند و برخى به پاره‏اى از آنها صدمه مى‏زند.مهم‏ترين آفت‏هاى عبادت عبارتند از: