ج- آثار عمومى
برخى از آثار عبادت بركات عامّ و شاملى هستند كه موجب نيكبختى انسان در دو جهان مىشوند. اين آثار ارزشمند عبارتند از:
1- حيات طيّب: انسان در اين جهان دو نوع زندگى دارد؛ يكى زندگى ظاهرى و حيوانى كه به جسم او مربوط مىشود و خوردن، آشاميدن، خوابيدن و نفس كشيدن از ويژگىهاى آن است «3» و ديگرى زندگى باطنى كه مختصّ روح اوست و به باطن ذاتش مربوط است. او در حالىكه در اين جهان زندگى مىكند در باطن ذات خود يك زندگىنفسانى نيز دارد كه در آن يا به سوى سعادت، كمال و نورانيّت سير مىكند و يا به سوى بدبختى و تاريكى رهسپار است.معارف و عقايد حق، فضايل و مكارم اخلاق، محبت، انس و دلبستگى به خدا، اطاعت خدا و جلب رضايت او، انجام اعمال صالحى كه خداوند به آن فرمان داده و در يك كلام عبادت خداوند موجب مىشود كه انسان زندگى تازه و پاكيزهاى پيدا كند كه قرآن از اين زندگى به عنوان «حيات طيّب» ياد مىكند. حيات طيّب آدمى در بستر زندگى ظاهرى او شكل مىگيرد و در جهان آخرت نيز ادامه مىيابد.قرآن كريم از اين اثر ارزشمند عبادت، اينگونه ياد مىكند: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيوةً طَيِّبَةً ...» «1»هر كس كارشايسته انجام دهد، خواه مرد باشد يا زن در حالى كه مؤمن است، او را به حياتى پاك زنده مىداريم.
2- مقام يقين: عبادت خداوند را براى رسيدن به اهداف گوناگون مىتوان انجام داد.اهدافى از قبيل نجات از عذاب دوزخ يا رسيدن به بهشت امن الهى يا ... طبيعى است خداى مهربان به فضل و كرم واسعهاش، عباد خود را گرامى مىدارد و آنان را از عذاب خويش ايمن مىسازد و در جوار رحمت خود سكنا مىدهد. پس ما نيز بهتر است همّتى عالىتر داشته براى عبادت خداوند ثمرهاى بالاتر از اينها جستجو كنيم. يكى از اين آثار ارزشمند رسيدن به مقام والاى يقين و شهود باطنى است. به اين معنا كه انسان بتواند در همين جهان- علاوه بر جهان آخرت- حقايق امور را از وراى حجاب ببيند و به لطايف صنع و حكمت الهى، عميقتر از آنچه اكنون مىبيند پى ببرد؛ چرا كه، «صورتى در زير دارد آنچه در بالاستى» قرآن كريم عبادت خداوند را راه رسيدن به چنين مقامى دانسته مىفرمايد: «وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقينُ» «2»و پروردگارت را عبادت كن تا به مرحله يقين برسى.
|