نظم تكوينى و نظم تشريعى‏
نظم، پديده‏اى است كه آفرينش موجودات با آن شكل گرفته و خداوند دانا جهان را براساس آن بنا كرده است. يكى از دانشمندان مى‏نويسد:در جهان هستى تا آنجا كه عقل و دانش بشر از روى آن پرده برداشته است بجز نظم و دقّت چيزى وجود ندارد و دانشمندان و مكتشفان در بررسى‏هاى خود اعتراف مى‏كنند كه در سراسر جهان، جز محاسبه و اندازه‏گيرى، جز نظامات و تشكيلات حيرت‏انگيز چيزى نديده‏اند. «3»چنين نظمى كه بر سراسر جهان آفرينش از اتم گرفته تا بزرگترين كهكشان‏ها حاكميّت‏دارد و بى‏چون و چرا و بدون استثنا اجرا مى‏شود، «نظم تكوينى» ناميده مى‏شود.علاوه بر نظم تكوينى نوع ديگرى از نظم وجود دارد كه خداوند اجراى آن را به اراده و اختيار بشر نهاده و او را به پيروى از آن موظّف نموده است. اين نظم را «نظم تشريعى» مى‏نامند و همه برنامه‏هايى كه آيين مقدس اسلام براى تكامل و سعادت انسانها تشريع و ابلاغ كرده منطبق بر چنين نظمى است.