|
طهارت، ادب حضور
دانستيد كه انسان براى تسريع در طى مسير كمال بايد «خُلق عبادى» پيدا كند. لازمه داشتنِ خُلق عبادى اين است كه بنده، همواره خود را در محضر مولاى خويش ببيند و همه انديشهها و اعمالش را با معيار رضايت يا كراهت او بسنجد؛ به اين معنا كه اگر او امرى را مىپسندَد برانجام آن همّت گمارد و اگر نمىپسندد از آن اجتناب نمايد. به قول باباطاهر عريان:
يكى درد و يكى درمان پسندد
يكى وصل و يكى هجران پسندد
من از درمان و درد و وصل و هجران
پسندم آنچه را جانان پسندد
چنين اعتقادى، انسان را ملزم مىكند كه در همه حال، ادب حضور در پيشگاه الهى را رعايت كند و هر امرى را كه مستلزم اين ادب بزرگ است رعايت نمايد و از هر چه با آن سازگار نيست بپرهيزد. از جمله شرايط ادب حضور در پيشگاه مقدّس ربوبى، برخوردارى از طهارت است.چنانكه ذكرشد تأكيد اسلام بر طهارت، تنها منحصر در طهارت ظاهرى نيست، زيرا طهارت ظاهرى از امورى مربوطبه جسم است، در حالىكه حقيقت وجود آدمى روح اوست و جسم به منزله قالب و مركبى براى روح است. بنابراين جا دارد بيش از طهارت ظاهرى، بر تحصيل طهارت باطنى تأكيد شود. علاوه بر اين وقتى در مبحث اخلاق عبادى درباره طهارت صحبت مىشود، فرض بر اين است كه مؤمن عابد، طهارت ظاهرى را تحصيل كرده و آن را رعايت مىكند؛ از اين رو عمده توجّه و تأكيد بر تحصيل طهارت باطنى بوده و به آن مربوط مىشود.
بنابراين كسى كه مىخواهد «خلق عبادى» پيدا كند و همه اعمالش در ميزان محاسبات الهى «عبادت» شمرده شود شايسته است علاوه بر رعايت نظافت و دورى از پليدىهاى مادّى، بكوشد تا همواره با وضو باشد و چنانچه شرايط زمانى يا مكانى خاصّى اقتضا كرد به نحو وجوب يا استحباب غسل نمايد و به هر دليل زمينه وضو يا غسل برايش فراهم نبود به جاى آنها تيمّم كند. ادب حضور ايجاب مىكند كه انسان نهتنها براى انجام فرايض خاصى از قبيل نماز، روزه و طواف، طهارت معنوى داشته باشد، بلكه براى انجام هر عملى مانند غذا خوردن، خوابيدن، درس خواندن، خروج از منزل و ... با طهارت باشد و همراه با كسب چنين طهارتى كشور جانش را نيز از رذايل اخلاقى تطهير كند و از اين طريق بر سرعت سير تكاملى خويش بيفزايد.قرآنكريم، در تبيين ارزشهاى والاى مسجد بهعنوان مركز عبادت خداوند مىفرمايد: «لَمَسْجِدٌ اسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ اوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ انْ تَقُومَ فيهِ فيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ انْيَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرينِ» «1»آن مسجدى كه از روز نخست بر پايه تقوا بنا شده است، شايستهتر است كه در آن- به عبادت- بايستى. در آن مردانى هستندكه دوست دارند پاكيزه باشند و خداوند پاكيزگان را دوست دارد.
|