اخلاق در حجّ
از جمله مسايلى كه در حج بر آن تأكيد شده، نيكوسازى رفتار فردى و اجتماعى است. اهميت اين موضوع به اندازهاى است كه در متن احكام حج و در قرآن كريم بدان تصريح شده است.حج گزار بايد از لحظه «احرام» تا پايان مراسم پرشكوه حج، از هرگونه كنش منفى در رفتار و گفتار خويش بپرهيزد و جز ياد خدا و سخن زيبا از او سر نزند.امام صادق از قول پدرش عليهما السلام چنين نقل مىكند: «لا يُعْبَأُ بِمَنْ يَؤُمُّ هذَا الْبَيْتَ اذا لَمْ يَكُنْ فيهِ ثَلاث خِصالٍ: خُلْقٌ يُخالِقُ بِهِ مَنْ صَحِبَهُ، اوْ حِلْمٌ يَمْلِكُ بِهِ غَضَبَهُ، اوْ وَرَعٌ يَحْجُزُهُ عَنْ مَحارِمِ اللَّهِ» «1»به كسى كه آهنگ اين خانه (كعبه) مىكند، اگر سه خصلت در او نباشد اعتنايى نمىشود، 1- اخلاق نيكى كه با رفيقانش خوشرفتارى كند. 2- بردبارىاى كه با آن خشمش را كنترل كند.3- ورعى كه او را از محرّمات الهى باز دارد.بنابراين ضرورت دارد كه زائر خانه خدا در كنشهاى مثبت و منفى خويش، در بعد فردى و اجتماعى، مراقب باشد كه مرتكب خلاف نشود، با مسؤولان و مأموران داخلى و خارجى، همسفران، حاجيان ساير كشورها، خدمه فرودگاه و منزل، رانندگان و ... رفتار خوش و اسلامى داشته باشد، كسى را از خود نرنجاند، همدل و غمخوار ياران و مسلمانان باشد، بهداشت فردى و اجتماعى را مراعات كند و از هرگونه كمكى به همراهان دريغ نورزد.
امام زينالعابدين عليه السلام با همه قدر و منزلتى كه داشت، در مسافرتها بهطور ناشناس با قافلهها همراه مىشد و با آنان قرار مىگذاشت كه برخى نيازمندىها يشان را برآورده سازد. «2» امام صادق عليه السلام فرمود:
در نصايح لقمان به پسرش آمده است: هرگاه با گروهى همسفر شدى در كارها زياد با آنان مشورت كن. بر روى آنان فراوان لبخند بزن. در مورد زاد و توشهات سخاوتمند باش، هرگاه صدايت كردند پاسخگو. اگر به ياريت طلبيدند بشتاب. پيوسته خاموش باش و زياد نمازبگزار.در شهادت به حق شركت كن. در حركت كردن با آنان موافقت كن. در انجام امور كوشا باش.اگر از تو وام خواستند به آنان بپرداز. حرف بزرگترها را بشنو و به درخواستشان پاسخ مثبت بده، ... فرزندم! براى هيچ كارى نماز را از اوّل وقت تأخير نينداز و آن را با جماعت بخوان ... تا آنجا كه امكان دارد، صدقه بده. هر چه مىتوانى كتاب خدا را تلاوت كن. حتّى هنگام سوارى، تسبيح و دعا را فراموش مكن .... «3»
|