خشوع دل و اعضا
وقتى مؤمن حالت خشوع پيدا كند، آثارش در بدن و اعضا و جوارحش ظاهر مىشود و سراسر وجودش غرق عشق و شيدايى حق مىگردد و جسم و جانش در هر عبادتى، خشوعى هماهنگ با آن خواهد داشت.قرآن در اين باره مىفرمايد: «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِىَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلينُ جُلوُدُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِكْرِ اللَّهِ ...» «3»خدا بهترين سخن را نازل كرده است. كتابى متشابه و دوتا، دوتا، كه از تلاوت آن تن كسانى كه از پروردگارشان مىترسند بلرزد. سپس تن و جانشان به ياد خدا آرام مىگيرد.نكته قابل توجه اين است كه جسم وجان بايد توأم باهم در برابر خدا خضوع و خشوع كند؛ زيرا خشوع قلب، خشوع اعضا و جوارح را نيز در پى دارد چنان كه حضرت امير عليه السلام فرمود: «لِيَخْشَعْ لِلَّهِ سُبْحانَهُ قَلْبُكَ، فَمَنْ خَشَعَ قَلْبُهُ خَشَعَتْ جَميعُ جَوارِحِهِ «» «1»بايد قلبت براى خداى سبحان خاشع شود و كسى كه قلبش خاشع شد همه اعضايش خاشع مىشود.
خشوع جوارح بدون خشوع قلب، تظاهر به خشوع و نوعى نفاق است كه به فرموده نبّى اكرم (ص) بايد از آن پرهيز كرد: «إِيَّاكُمْ وَ تَخَشُّعَ النِّفاقِ وَ هُوَ أَنْ يُرَى الْجَسَدُ خاشِعاً وَ الْقَلْبُ لَيْسَ بِخاشِعٍ» «2»از خشوعنمايى منافقانه بپرهيزيد وآن اين است كه اندام خاشع ديده شوند ولى قلب خاشع نباشد.
|