حجّ و ولايت‏
در فرهنگ مسلمانان راستين و حاجيان صادق، حجّ «بيت الله الحرام» از زيارت رهبران معصوم جدا نبوده است و پروانگان كعبه خدا همواره گرد وجود مقدس «نبى» يا «ولىّ خدا» پر سوخته‏اند و حجّ ابراهيمى را كه سنت نبّوت است با «ولايت» به وسيله رشته‏هاى عشق و محبّت خويش پيوند داده‏اند و به تعبير اميرمؤمنان عليه السلام «حج» را با «ولايت» تكميل كرده‏اند: «وَ أَتِمُّوا بِرَسُولِ اللَّهِ (ص) حَجَّكُمْ إِذا خَرَجْتُمْ إِلى‏ بَيْتِ اللَّهِ فَإِنَّ تَرْكَهُ جَفاءٌ، بِذلِكَ أُمِرْتُمْ وَ اتِمُّوا بِالْقُبُورِ الَّتى‏ أَلْزَمَكُمُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ زِيارَتَها وَحَقَّها ...» «2»پس از رفتن به خانه خدا با (زيارت) پيامبر (ص) حجّتان را كامل‏كنيد و ترك آن ناسپاسى و ستم است. به اين (زيارت) امر شده ايد (همين طور) با (زيارت) قبرهايى كه خداوند بزرگ زيارت وحق آنها را بر شما واجب كرده، حجّتان را كامل كنيد.امام صادق عليه السلام فرمود: «إِذا حَجَّ أَحَدُكُمْ فَلْيَخْتِمْ بِزِيارَتِنا لِأَنَّ ذلِكَ مِنْ تَمامِ الْحَجِّ» «1»هرگاه يكى از شما حجّ به جا آورد، بايد آن را به زيارت ما (اهل بيت) تمام نمايد، زيرا زيارت ما تكميل كننده حجّ است.همچنين فرمود: «تَمامُ الْحَجَّ لِقاءُ الْإِمامِ» «2»تكميل حجّ به ديدار امام است.روشن است كه وقتى زيارت مشاهد مشرّفه پيامبر و امامان عليهم السلام مايه تكميل حجّ است، زيارت آن بزرگواران در حال حياتشان واطاعت و فرمانبردارى از آنان نزد خدا بسى ارزشمندتر خواهد بود. ابوحمزه ثمالى گويد:
«به محضر امام باقر عليه السلام شرفياب شدم. آن حضرت در كنار درب ورودى مسجد الحرام نشسته بود و حاجيان را كه در حال طواف بودند، نظاره مى‏كرد. امام به من فرمود: اى ابوحمزه! اين مردم چه وظيفه اى دارند؟ من نتوانستم پاسخ آن حضرت رابدهم. او فرمود: «إِنَّما امِرُوا أَنْ يَطَّوَّفُوا بِهذِهِ الْأَحْجارِ ثُمَّ يَأْتُونا فَيُعْلِمُونا وِلايَتَهُمْ» «1»اينها وظيفه دارند كه گرد اين سنگها (كعبه) بچرخند سپس نزدما آيند و ولايتشان رااعلام نمايند.

كعبه يك سنگ نشانى است كه ره گم نشود
حاجى، احرام دگر بند ببين يار كجاست؟

بنابراين، برگزارى مراسم پرشكوه حجّ بايد با رهبرى امامى لايق و شايسته صورت پذيرد و پيوند «حج» و «ولايت» امر ضرورى است.به اميد روزى كه حاجيان جهان اسلام، با شناخت و معرفتى كامل به برپايى حج ابراهيمى توفيق يابند.