ب- باز بودن مسير تكامل‏
تشريع انواع عبادتها در اديان الهى براى تكامل و تقرّب انسان به خدا صورت گرفته است كه عبادتهاى واجب، حدّ ضرورى و لازم آن است و هر كس مكلّف است با انجام آن خود را به چنين مرزى برساند.
از طرف ديگر، براى آنكه مؤمن توقّف نكند و راه تقرّب بيشتر به رويش باز باشد، عبادتهاى اختيارىِ فراوانى فرا روى او قرار گرفته تا بتواند بدين وسيله سير تكاملى خويش را ادامه دهد پس هر كه عبادتش بيشتر باشد، تقربش بيشتر است. شاهد اين گفتار، سخن امام كاظم عليه السلام در باره قرآن است:
«... دَرَجاتُ الْجَنَّةِ عَلى‏ قَدْرِ اياتِ الْقُرْآنِ يُقالُ لَهُ اقْرَأْ وَ ارْقَ فَيَقْرَا ثُمَّ يَرْقى ...» «2»درجات بهشت به تعداد آيه هاى قرآن است. به او (مؤمن) گفته مى‏شود (آيه‏هاى قرآن را) بخوان و بالا برو، او هم مى‏خواند و بالا مى‏رود.حضرت رضا عليه السلام در اين راستا فرمود: «بدانيد كه نمازهاى نافله به خاطر تفاوت مردم در توانشان تشريع شده است؛ زيرابرخى از برخى، قوى‏ترند، نمازهاى واجب براى پايين‏ترين سطح وضع شده، سپس مستحبات درپى آن آمده است تا قوى و ضعيف در حد توانشان عمل نمايند، بنابراين هيچ كس فراتر از توانش مكلّف نشده است ... همچنين است روزه و حج و براى هر واجبى، مستحبى بدين معنا وجود دارد. «1»