ديدگاه اسلام‏
چنان كه ياد شد، كشمكش و نزاع، خاستگاه غريزى و مادّى دارد، از اين رو، تعديل و نابودى آن و پيونددادن دلها بسى دشوارتر از برچيدن كوههاست! اميرمؤمنان عليه‏السلام در اين باره فرمود: «ازالَةُالرَّواسى اسْهَلُ مِنْ تَأليفِ‏الْقُلُوبِ» «1»بر كندن كوهها از پيونددادن دلها آسانتر است.از اين رو، خداوند ضمن كم اثر دانستن راههاى مادّى، تأليف قلوب را از راه معنوى ميّسر دانست و اين كار عظيم را به خود نسبت داد و فرمود: «وَالَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ انْفَقْتَ ما فِى‏الْارْضِ جَميعاً ما الَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَ لكِنَّ اللَّه الَّفَ بَيْنَهُمْ انَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ» «2»و دلهاى آنها را باهم الفت داد، اگر تمام آنچه را روى زمين است، هزينه مى‏كردى، نمى‏توانستى ميان دلهاى آنان، الفت ايجاد كنى، ولى خداوند، الفت داد؛ او توانا و حكيم است.و در آيه‏اى ديگر آن را نعمتى الهى مى‏داند كه بايد يادآورى و پاس داشته شود: «... وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ‏اللَّهِ عَلَيْكُمْ اذْ كُنْتُمْ اعْداءً فَالَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ وَ اصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ‏اخْواناً» «1»نعمت خدا را برخود به ياد آوريد؛ زيرا دشمن يكديگر بوديد او ميان دلهايتان الفت ايجاد كرد و به بركت نعمت او برادر شديد.بنابراين، زدودن كينه‏ها و برقرارى انس و الفت در دلها كارى است ضرورى، خدايى و دشوار كه بايستى با ظرافت، اخلاص و توكّل بر خدا، از راههاى معنوى، صورت پذيرد.خدايى و دشوار بودن كار بدين معنا نيست كه مسؤولان، دست روى دست بگذارند، به اميد آنكه «دستى از غيب برون آيد و كارى بكند.» و يا اينكه زمينه‏هاى مادّى- معنوى موضوع را ناديده انگارند.