9- انظلام و استرحام
مفهوم «انظلام» ستمپذيرى، سخن زور شنيدن و زير بار ناحق رفتن است و «استرحام» درخواست ترحّم، گردن كجكردن پيش ديگران، التماس كردن و چشم به كمك و عطاى ديگران دوختن است.اين دو خصلت ناروا از زشتترين اصول منفى در فرهنگ اسلامى است و با عبوديت خدا، روح آزادمنشى مؤمن، تقوا، عزت و كرامت و مناعت طبع انسانى ناسازگار است.انسان وقتى در صراط مستقيم ايمان قرار بگيرد، ارزشى بس والا مىيابد، بگونهاى كه بسيارى از آفريدگان، همسنگ او نخواهند بود؛ از اين رو، بايد همواره سوداى با پروردگار را در سر بپروراند و هيچگاه در برابر غير خدا سر خم نكند. نقل شده كه حضرت امام صادق عليهالسلام در اين باره چنين سرودهاست:
اثا مِنُ بِالنَّفْسِ النَّفيسَةِ رَبَّها
فَلَيْسَ لَها فِىالْخَلْقِ كُلِّهِمْ ثَمَنُ
بِها يُشْتَرَى الْجَنَّاتُ انْ انَا بِعْتُها
بِشَىْءٍ سِواها انَّ ذلِكُمْ غَبَنُ
اذا ذَهَبَتْ نَفْسى بِدُنْيا اصَبْتُها
فَقَدْ ذَهَبَتْ نَفْسى وَ قَدْ ذَهَبَالَّثمَنُ «1»
نفس نفيس خويش را با پروردگارش ارزشگذارى مىكنم؛ چرا كه در همه آفريدگان بهايى برايش يافت نمىشود.
با نفس مىتوان بهشت را خريد، اگر من آن را به غير بهشت بفروشم، اين زيانى آشكار است.اگر نفس من در برابر دنيايى كه به كف مىآورم از دستم برود، هم كالاى نفس را از كف دادهام، هم بهاى آن را.
|