تأثير عوامل طبيعى بر جامعه

از اين سه عامل، در تشكيل جامعه بزرگ، عامل غريزى، تأثير مستقيمى ندارد. طبيعى است كه هر انسان، تنها مى تواند با يك و يا حداكثر چند نفر، چنين رابطه اى را برقرار كند. پس غريزه جنسى نمى تواند عامل مستقيم براى تشكيل جامعه بزرگ باشد. البته براى اين عامل، از اين جهت كه در تشكيل خانواده نقش دارد و خانواده ها نيز هسته هاى اوليه جامعه هستند، مى توان نقش غيرمستقيمى را در تشكيل جامعه بزرگ، قائل شد؛ اما از آن جا كه در اين نوشته، عوامل مستقيم در تشكيل جامعه بزرگ را بررسى مى كنيم، به بررسىِ عامل طبيعى، كه يك عامل غيرمستقيم و مع الواسطه است، نمى پردازيم و تنها عواطف و عوامل عقلانى جامعه را بررسى مى كنيم.