همبستگىِ اجتماعى

در مقدمه بحث اخلاق اجتماعى، گفته شد كه عواملى را كه موجب همبستگى و زندگىِ اجتماعى انسان مى شود، مى توان در سه دسته خلاصه كرد: عوامل طبيعى، عقلانى و عاطفى. عامل طبيعى، همان غريزه جنسى است كه باعث نزديك شدن دو انسان و تشكيل خانواده مى شود. بنابراين، غريزه جنسى، زمينه ساز اجتماعات كوچك است كه اين اجتماعات، با گسترش تدريجى، به صورت عشيره، طايفه و قبيله در مى آيند. عواطف، تجلّىِ روشنش، در ميان اعضاى خانواده است كه سبب ارتباط افراد خانواده شده، از پراكندگى و از هم گسستگىِ اجتماع خانوادگى، پيشگيرى مى كند. عامل عقلانى نيز انسان را به انديشه و تأمل وامى دارد تا براى تأمين مصالح مادى و معنوىِ خود، نياز به انسان هاى ديگر را احساس كند و از اين رو است كه به انسان حكم مى كند كه براى تأمين نيازهاى زندگىِ خود، روابط مشتركى با انسان هاى ديگر برقرار سازد.