دوم آن كه

در مورد اثم و عدوان و معصيت رسول، كه در بعضى آيات آمده، مى توان گفت: اثم گناهى است كه خداوند، مسلمانان را از انجام آن نهى كرده است؛ اما تجاوز به ديگران نيست؛ مانند نوشيدن شراب. عدوان در مقابل اثم و به معناى تجاوز به ديگران و تضييع حقوق آنان است. معصيت رسول ـ كه در مقابل اثم آمده ـ به معناى نافرمانىِ پيغمبر اكرم در امور ولايتى و حكومتى است. توضيح اين كه بيانات و اوامر پيغمبر دو گونه اند: گاهى ابلاغ رسالت الهى و انتقال پيام هاى خداوندند كه در اين صورت، اطاعت پيغمبر به اطاعت خدا بر مى گردد و پيغمبر نقشى جز انتقال دستورات الهى ندارد. گاهى نيز اوامرى هستند كه شخص پيغمبر اكرم(ص) از سوى خود صادر مى كند، هر چند اين ها نيز در چارچوب اختياراتى است كه خداى متعال به ايشان مرحمت فرموده و بر اساس ولايتى است كه از سوى خدا بر مردم دارد. معصيت رسول، به معناى سرپيچى و مخالفت با پيغمبر در اين گونه دستورات نوع دوم، يعنى دستورات حكومتى و ولايتى است.