محدوديّتهاى اجتماعى غريزه جنسى
محدوده ديگرى نيز، علاوه بر محدوديّت فطرى كه در بالا گفتيم، براى غريزه جنسى وجود دارد كه اگر رعايت نشود آن هم ارزش منفى ايجاد خواهد كرد. و عبارت است از اين كه عمل ارضاء جنسى به گونه اى انجام نگيرد كه انسان را از دستيابى به مصالح مهمتر و كمالات بالاتر باز دارد اين محدوديّت از تزاحم مصالح انسان به وجود مى آيد.ما قبلا هم اشاره كرده ايم كه آنچه در ارضاى خواسته ها و تمايلات، منشأ ارزش منفى مى شود، تزاحمى است كه با بعضى از خواسته هاى ديگر پيدا مى كند و با برّرسى، ارزيابى و كسر و انكسار اين خواسته ها است كه حدّ و مرز هر يك از خواسته ها و تمايلات، آشكار و روشن خواهد شد.در بعضى موارد خود ما هم از طريق ادراكات عادى و عقلايى خود مى توانيم آن فرمول را كشف كنيم و مرز دقيق هر يك از آنها را بشناسيم؛ ولى، در اكثر موارد به لحاظ آن كه احاطه اى بر موارد تزاحم و تأثيرات سوء يا نامطلوبى كه مى تواند داشته 1ـ «وَ لُوطاً اِذْ قالَ لِقَوْمِهِ اَتَأْتُونَ الْفاحِشَةَ وَ اَنْتُمْ تُبْصِرُون اَئِنَّكُمْ لَتَأْتُونَ الرِّجالَ شَهْوَةً مِنْ دُونِ النِّساءِ بَلْ اَنْتُمْ قَوْمٌ تَجْهَلُون.»باشد، نداريم، نمى توانيم دقيقاً مواردش را تعيين كنيم و در اينجاست كه وحى، نقش تعيين كننده خود را ايفا مى كند ولى، به هر حال، منشأ اصلى همان تزاحمات است.مصالح اجتماعى انسان اقتضا دارد كه زندگى وى به صورت خانواده اى تشكيل شود و جريان پيدا كند و روابط مرد و زن بايد تحت كنترل و ضوابط و معيارهاى خاصّى انجام شود و همسر انسان بايد جنبه اختصاصى داشته باشد كه مصالح زيادى براى فرد و جامعه بر خانواده و اختصاصى بودن همسر مترتّب مى شود و نفى آن زيانها و خسارتهاى عمده اى به بار خواهد آورد.
از جمله مصالح اجتماعى آن است كه بايد با تشكيل خانواده نسل انسان حفظ شود و سپس بسيارى از مسايل اجتماعى و حقوقى مانند مسايل ارث، انفاق و تربيت و ديگر مسؤوليتهايى كه پدر و مادر نسبت به فرزند خويش دارند و يا صداق و انفاق و تمتّع و التذاذ و اطاعت و ديگر مسؤوليتهايى كه هر يك از دو همسر نسبت به يكديگر دارند، بر تشكيل خانواده و حفظ نسل بار خواهد شد كه لازم است همه آنها دقيقاً رعايت شود تا جامعه، جامعه اى انسانى باشد و زمينه رشد عواطف و فضايل انسانى، عشق و ايثار و فداكارى و قداست و پاكى و بلند نظرى در آن فراهم شود و متقابلا، زمينه هاى رشد فساد و انحطاط و تباهى و بيماريهاى مربوطه جسمى و روانى، و نابودى عواطف انسانى و سقوط در زندگى حيوانى از بين برود.