الف غرائز
منظور ما از غرائز، در اينجا، تمايلات ويژه اى است كه به بدن مربوط مى شود و هدف آنها تأمين نيازهاى مادى و جسمانى انسانست. در اين اصطلاح غرائز بخشى از تمايلات انسانى است در مقابل بخشهاى ديگرى از تمايلات كه هر يك از ويژگيهائى برخوردار بوده، يك بخش به نام عواطف و بخش ديگر با عنوان فطريّات يا تمايلات عالى شناخته مى شوند.طبعاً اين اصطلاح با آنچه كه تاكنون لفظ غريزه را در آن بكار برده ايم: يعنى، مفهوم وسيع غريزه كه بمعنى مطلق ميل و گرايش آمده است متفاوت خواهد بود. و تفاوت آندو يك تفاوت كمّى است به اين معنا كه غريزه در اين اصطلاح فقط به بخشى از غريزه در مفهوم عامّ آن اطلاق مى شود.چنانكه با اصطلاح ديگر غريزه در روانشناسى، كه بر اساس يك بينش خاصّ درباره منشأ رفتار انسانى بوجود آمده است، نيز متفاوت خواهد بود. در طول تاريخ روانشناسى، درباره اينكه منشأ رفتار آدمى چيست نظريات مختلفى ابراز شده كه هر يك آنرا بگونه اى تفسير كرده اند و با نامهاى 1ـ خردگرا 2ـ ماشين گرا 3ـ غريزه ها 4ـ نيازها و سائقها در روانشناسى شناخته مى شوند
در اين اصطلاح روانشناسان، «غرائز» تمام رفتار آدمى را تبيين مى كرد و منظور از آن، نيروهائى زيستى فطرى است كه جاندار را از پيش آماده مى سازد كه تحت شرائط مناسب به شيوه اى خاص عمل كند. برچسب غريزى زدن به رفتار، تبيينى از آن بدست نمى داد جز آنكه اشاره اى به موروثى بودن آن داشته باشد. در مقابل نظريه غرائز، ديدگاه «نيازها» و «سائقها» به وجود آمد. سائق حالتى از برانگيختگى است كه تحت تأثير يك نياز زيستى بوجود مى آيد و جاندار را برمى انگيزد تا نيازهايش را چاره كند(1).در هر حال، غريزه در اين اصطلاح، اوّلا اشاره به تفسير خاصّى از منشأ رفتار آدمى است و كيفيّت خاصّى را ابراز مى دارد كه ما در بكارگيرى واژه غريزه در اينجا توجّهى به آن تفسير خاصّ و آن كيفيّت نداريم و ثانياً غريزه در اين اصطلاح همه رفتار انسانى را توجيه و تفسير مى كند و شامل همه گرايشات نفسانى و تمايلات انسانى مى شود در صورتيكه منظور ما از غريزه در اينجا صرفاً منحصر مى شود به بخش مادى و جسمانى تمايلات انسان در مقابل ديگر بخشهاى آنها.مهمترين غرائز انسان كه به بدن مربوط مى شود عبارتند از غريزه تغذيه و غريزه جنسى كه هر كدام آنها اندام مخصوص و جهاز ويژه اى در بدن دارند و به شعب و فروع گوناگون و متنوّعى تقسيم مى شوند. مثل شهوات و تمايلات گوناگون نسبت به چشيدنيهاى مختلف و مزه هاى شيرينى، شورى، ترشى و غيره و طعمهاى مختلف غذاهاى مطبوع كه يدرك و لايوصفند و نمى توان نام خاصّى از چشيدنيها را بر آنها نهاد و شايد تركيبهائى از مزه هاى شناخته شده با نام و نشان باشند. و يا ميل هاى مربوط به بوها و رنگهاى مطبوع اغذيه.همچنين، غريزه تشنگى و غريزه دفاع از خود در برابر مهاجم و ديگر غرائز كه در كنار دو غريزه فوق، مجموعه غرائز و تمايلات ويژه مربوط به بدن را تشكيل مى دهند و نيازهاى مادّى و جسمانى انسان را تأمين مى كنند.


--------------------------------
1ـ اقتباس از زمينه روانشناسى، ترجمه جمعى از مترجمين ايرانى، ص 25.