ب) آيندهنگرى افراطى مادّى:
در مرحله دوّم كسانى هستند كه فكر و انديشه خويش به كارگيرند و اين گونه غرق در لذّات آنى و هوسهاى لحظهاى نيستند؛ ولى، فكر و ذكر و انديشه ايشان بطور كلّى در مسائل دنيوى خلاصه مىشود: كسب ثروت، تحصيل قدرت و به دست آوردن مقام و موقعيّت اجتماعى دنيوى آن چنان ايشان را به خود مشغول سازد كه از خدا و قيامت و معنويّت و آينده خويش كاملا غافل شوند. در حقيقت اينان فكرشان همانند گروه اوّلنمرده و نيست نشده؛ ولى، در اسارت گرايشان مادّى دنيا دوستى، مال پرستى، جاه طلبى و قدرت خواهى قرار دارد و هيچگاه از زندان تاريك اين گرايشات مادّى دنيوى نمىتواند به بيرون پرواز كند و بويى از روح و ريحان و جنّت و نعيم و قرب و رحمت خدا استنشاق كند. البته، اين گروه ممكن است عناد خاصّى هم با خدا و پيامبر و قيامت نداشته باشند؛ ولى، كلا غرق در مال و جاه و قدرت شده و در نتيجه از اين گونه مسائل كاملا غافل مىمانند. در اين زمينه نيز آيات فراوان است كه به تعدادى از آنها اشاره مىكنيم، مثل آيه:«اَلْهيكُمُ التَّكاثُرُ حَتّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ»(1)افزونطلبى (در اموال بنابر يك تفسير) شما را به خود مشغول داشته است تا آنگاه كه (مرگتان فرا رسد و) گورها را زيارت كنيد.و آيه:«ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَ يَتَمَتَّعُوا وَ يُلْهِهِمُ اْلاَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ»(2)بگذارشان تا بخورند و كامجويند و آرزو(ى دراز) آنان را به خود مشغول دارد كه بزودى (انحراف و اشتباهكارى خود را) مىفهمند.«وَ مِنَ النّاسِ مَنْ يَقُولُ رِبَّنا آتِنا فىالدُّنْيا وَ مالَهُ فىِالاْخِرَةِ مِنْ خَلاق»(3)و از مردم كسانى هستند كه مىگويند پروردگار ما (نعمتهاى) دنيا را به ما بده و براى او در آخرت نصيبى نيست. طبيعى است منظور از «يقول» در اين آيه صرف گفتن به زبان نيست؛ بلكه، منظور اين است كه تنها دنيا را مىخواهند و مىجويند و فكر و ذكر و برنامه ريزى و اعمال و رفتارشان همه و همه به منظور تحصيل آن خواهد بود. و آيه:«مَنْ كانَ يُريدُ الْحَياةَ الدُنْيا وَ زِيْنَتَها نُوَفِّ اِلَيْهِمْ اَعْمالَهُمْ فيها وَ هُمْ فيها لايُبْخَسُونَ اُولئِكَ الَّذينَ لَيْسَ لَهُمَ فىِالاْخرةِ الاّالنّارُ وَحَبِطَ ماصَنَعُوا فيها وَ باطِلٌ ماكانُوا يَعْمَلُونَ»(4)آن كس كه دنيا و زينت دنيا را مىخواهد (پاداش) كارهايشان را در دنيا به آنان مىدهيم و چيزى از اجر عملشان كم نخواهد شد. آنان كسانى هستند كه در آخرت جز آتش برايشان نيست و آنچه ساختند ضايع گردد و آنچه مىكردند باطل شود.
--------------------------------
1. تكاثر/ 1.
2. حجر/ 3.
3. بقره/ 200.
4. هود/ 16 و نظاير اين آيه در اسراء/ 18 و شورا/ 20.
|