ابوالفضل العباس (عليه‏السلام) با نهضت بزرگ اسلامي که برادرش سرور آزادگان و سيدالشهداء امام حسين (عليه‏السلام) آغاز کرد، همگام و همراه شد؛ نهضت عظيمي که از بزرگترين نهضتهاي جهاني و پرثمرترين آنها براي ملتهاي روي زمين به شمار مي‏رود. اين نهضت، سير تاريخ را دگرگون کرد، همه‏ي عالم را تکان داد، انسان مسلمان را آزاد نمود و گروههاي ملي مسلمان را به سرپيچي از حکومت ظلم و ظالم‏ستيزي، برانگيخت. قمر بني‏هاشم و افتخار عدنان در اين نهضت، فعالانه شرکت کرد و نقشي مثبت ايفا نمود، در تمام مراحل آن با برادرش حسين (عليه‏السلام) همکاري کرد، تمام اهداف و خواسته‏هاي رحيمانه و خيرخواهانه‏اش را براي محرومان و ستمديدگان، دانست و به آنها ايمان آورد. عباس، برجسته‏ترين عضو اين نهضت درخشان بود. مطيعانه ملازمت برادر را پي‏گرفت، خواسته‏هاي او را برآورد، بازوي توانمند او گشت، به گفته‏اش [ صفحه 125] ايمان آورد، مواضع و آرمانهايش را تصديق کرد و در سير جاودانه‏اش از مدينه به مکه و سپس به سرزمين کرامت و شهادت، از برادر جدا نشد. در هر موقف و موضعي از نهضت امام حسين (عليه‏السلام) عباس همراه و شريک او بود. در اينجا به اختصار از برخي فصلهاي تاريخي اين نهضت بزرگ که عباس چهره‏ي برجسته‏ي آن بود، سخن مي‏گوييم.