يکي ديگر از صفات برجسته‏ي ابوالفضل (عليه‏السلام) عزت نفس و خويشتنداري بود. حضرت از زندگي خفت‏بار زير سايه‏ي حکومت اموري ابا داشت؛ حکومتي که بندگان خدا را برده‏ي خود و اموال بيت المال را دارايي شخصي کرده بود و به دنبال برادرش، پدر آزادگان که صلاي عزت و کرامت در داده بود و مرگ زير سايه‏هاي نيزه‏ها را سعادت و زندگي با ظالمان را اندوهبار اعلام کرده بود، دست به قيامي خونين زد و به ميدان نبرد و جهاد پا گذاشت. ابوالفضل (عليه‏السلام) در روز عاشورا عزت نفس و خويشتنداري را با تمام ابعاد و آفاقش مجسم ساخت. امويان او را به شرط کناره‏گيري از برادرش، وعده‏ي فرماندهي کل قوا دادند، ليکن حضرت بر آنان تمسخر زد و فرماندهي سپاه آنان را لگدمال کرد و با شوق و اخلاص، به سوي آوردگاه شتافت و در راه دفاع از حريت، دين و آزادگي خود، کندآوران را به خاک انداخت و سرها را درو کرد.