امام صادق (عليه‏السلام) عقل ابداعگر و انديشمند اسلام و چهره‏ي بي‏مانند دانش بشري، همواره از عمويش عباس تجليل به عمل مي‏آورد و با درود و ستايشهاي عطرآگين از او ياد مي‏کرد و مواضع قهرمانانه‏اش در روز عاشورا را بزرگ مي‏داشت. از جمله سخناني که امام درباره‏ي قمر بني‏هاشم فرموده است، بيان زير مي‏باشد: [ صفحه 44] «عمويم عباس بن علي (عليهما السلام) بصيرتي نافذ و ايماني محکم داشت. همراه برادرش حسين جهاد کرد، به خوبي از بوته‏ي آزمايش بيرون آمد و شهيد از دنيا رفت...». [1] . امام صادق (عليه‏السلام) از برترين صفات مجسم در عمويش که مورد شگفتي اوست چنين نام مي‏برد: الف - «تيزبيني»: تيزبيني، پيامد استواري رأي و اصالت فکر است و کسي بدان دست پيدا نمي‏کند، مگر پس از پالودگي روان، خلوص نيت و از خود راندن غرور و هواهاي نفساني و عدم سلطه‏ي آنها بر درون آدمي. تيزبيني از آشکارترين ويژگيهاي ابوالفضل العباس بود. از تيزبيني و تفکر عميق بود که حضرت به تبعيت از امام هدايت و سيدالشهداء امام حسين (عليه السلام) برخاست و بدين گونه به قله‏ي شرف و کرامت دست يافت و خود را بر صفحات تاريخ، جاودانه ساخت. پس تا وقتي ارزشهاي انساني پايدار است و انسان آنها را بزرگ مي‏شمارد، در برابر شخصيت بي‏مانند حضرت که بر قله‏هاي انسانيت دست يافته است سر بر زمين مي‏سايد و کرنش مي‏کند. ب - «ايمان استوار»: يکي ديگر از صفات بارز حضرت، ايمان استوار و پولادين اوست. از نشانه‏هاي استواري ايمان حضرت، جهاد در کنار برادرش ريحانه‏ي رسول اکرم (صلي الله عليه و آله) بود که هدفش جلب رضايت پروردگار متعال به شمار مي‏رفت. و همانطور که در رجزهايش روز عاشورا بيان داشت از اين جانبازي کمترين انگيزه‏ي مادي نداشت و همين دليلي گوياست بر ايمان استوار حضرت. ج- «جهاد با حسين (ع)»: فضيلت ديگري که امام صادق (عليه‏السلام) براي [ صفحه 45] عمويش، قهرمان کربلا، عباس (عليه‏السلام) نام مي‏برد، جهاد تحت فرماندهي سالار شهيدان، سبط گرامي پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله) و آقاي جوانان بهشت است. جهاد در راه آرمان برادر، بزرگترين فضيلتي بود که حضرت ابوالفضل بدان دست يافت و نيک از عهده‏ي آزمايش به درآمد و در روز عاشورا قهرمانيهايي از خود نشان داد که در دنياي دلاوري و شجاعت بي‏مانند است.