چون ذکر نماز توسل شد مناسب دانستم براي ارشاد و تذکر عموم اخوان و اخوات مؤمنين و مؤمنات نمازهاي توسل هر يک از چهارده معصوم عليهم‏السلام را در اين خاتمه يادآوري نمايم که براي رسيدن به ثواب‏هاي آنها و روا شدن حوائج دنيا و آخرت ايشان بهترين توسلات است. زيرا که نماز معجوني است آسماني براي شفاي دردهاي ظاهريه و باطنيه ما و نوري است روحاني براي رفع ظلمات جاهلانه ما و نماز فارق است بين ظلمت و کفر و نور اسلام، چنانچه روايت دارد و معراج مؤمن است و مايه‏ي ترقي روح است بلکه ورزش روح است اين است که براي هر حاجت و مهمي، درد و المي نمازي رسيده از خانواده‏ي [ صفحه 228] وحي و تنزيل، مثل نماز هم و غم و نماز حديث نفس و نماز حاجت و نماز استغفار و نماز فرج و نماز استطاعت و نماز رزق و نماز غني و ثروت و نماز خوف و نماز مظلوم و نماز کفايت مهم و نماز گمشده و نماز مريض و نماز براي شفاي ولد از مرض و نماز طلب ولد و نماز خلاصي از زندان و نماز رفع سختي و تنگدستي و نماز طلب رزق و نماز طلب طعام براي سد جوع و نماز عفو و نماز توبه و نماز اداي دين و غيره که در کتب مفصله مسطور است و مقصود در اينجا ذکر نماز توسل به معصومين عليهم‏السلام است و انوار مقدسه محمد و آل محمد عليهم‏السلام اگرچه تمام يک نورند که فرمودند: اولنا محمد و آخرنا محمد و اوسطنا محمد و کلنا محمد [1] ولکن هر يک از آنها يک خصوصيتي در توسل براي امور مردم دارند. اما توسل به حضرت خاتم صلي الله عليه و آله: چون مقام جمع الجمعي دارد براي هر امر دنيا و آخرت توجه و توسل به آن نور مقدس پيدا کنند خوب است. توسل به اميرالمؤمنين عليه‏السلام: براي دفع مکاره و انتقام کشيدن از دشمن و رفع ظلم، توسل به حضرت اميرالمؤمنين عليه‏السلام و امام حسن عليهماالسلام پيدا کنند و نماز توسل به اميرالمؤمنين عليه‏السلام چهار رکعت نقل شده به دو سلام در هر رکعت بعد از حمد پنجاه مرتبه قل هو الله احد بخواند تمام گناهان او آمرزيده شود و حاجات او انشاءالله روا گردد. توسل به صديقه‏ي طاهره عليهاالسلام و ملکه انبياء براي هر مطلب مهمي، بنابر بعضي روايات دو رکعت است. در هر رکعت بعد از حمد پنجاه مرتبه سوره توحيد بخواند. توسل به حضرت امام حسن عليه‏السلام: براي دفع دشمن و مکاره دو رکعت به هر کيفيت که خواهد بخواند و بعد از نماز سر به آسمان بردارد و دستها بگشايد و اين دعا بخواند: اللهم رب محمد و آل محمد صل علي محمد و آل محمد اللهم ان فلان بن فلان قد ظلمني و لا اجد من اصون به فاستوف منه ظلامتي الساعة الساعة بحق من جعلت له عليک حقا و بحقک عليهم الا جعلت ذلک يا مخفف [ صفحه 229] الاحکام يا مرهوب البطش يا مالک الفضل [2] . خداوندا، اي پروردگار محمد (ص) و آل محمد (ص) بر محمد (ص) و آل محمد (ص) درود فرست، خداوندا فلاني فرزند فلاني به من ظلم کرده و کسي را پيدا نمي‏کنم که به او پناه ببرم، پس خودت حق مرا هم اکنون از او بستان، تو را به حق آن کسي که از جانب خودت براي او حقي قرار دادي (يعني امام حسن (ع)) و به حق خودت بر آنان که آن را نيز خودت قرار دادي اي تخفيف دهنده و آسان کننده‏ي احکام و اي شجاع دلاور و اي صاحب فضيلت. به جاي فلان اسم ظالم و پدر ظالم را بگويد. توسل به حضرت حسين عليه‏السلام: براي رسيدن به رحمت و آمرزش و کفاره شدن گناهان و غيره بنابر روايت قطب راوندي دو رکعت است. در هر رکعت حمد يک مرتبه و بيست وپنج مرتبه سوره توحيد بخواند. توسل به حضرت سيد سجاد عليه‏السلام: براي ايمني از شر شيطان و حاکم جابر و معزز بودن نزد بزرگان و رفع غم و حزن خوب است و نماز توسل به آن حضرت بنابر روايت قطب دو رکعت است، در هر رکعت بعد از حمد يک مرتبه آيةالکرسي و صد مرتبه سوره‏ي توحيد بخواند. توسل به حضرت باقر عليه‏السلام: براي توفيق کسب دانش و تحصيل و علم و يافتن معارف الهيه خوب است و نماز توسل به آن جناب به روايت ابن طاوس دو رکعت است، در هر رکعت حمد يک مرتبه و تسبيحات اربعه صد مرتبه بخواند. توسل به حضرت صادق عليه‏السلام: براي توفيق يافتن براي تقوي و طاعات و عبادات از حج و زيارت و اداي واجبات و سنن و ترک محرمات و طلب رضاي پروردگار جل شانه خوب است و نماز توسل به آن جناب به روايت قطب راوندي (ره) دو رکعت در هر رکعت بعد از حمد صد مرتبه تسبيحات اربعه سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر بخواند به روايت مرحوم طاوس (ره) دو رکعت يک مرتبه حمد و صد مرتبه آيه شريفه شهدالله انه لا اله الا هو. توسل به حضرت موسي بن جعفر عليه‏السلام: براي شفاي امراض و بيماريها و رفع [ صفحه 230] مرضهاي ظاهري و باطني و تقاضاي دوام نعمت عافيت و سلامتي ابدان خوب است که فرموده‏اند براي شفاي مريض قدري وجه نذر آن حضرت نموده، شب زير بالش مريض بگذارد و روز بعد به فقيري به تصديق بدهند انشاءالله شفا يابد و نماز توسل به آن جناب به روايت ابن‏طاوس و قطب (ره) دو رکعت است و در هر رکعت بعد از حمد دوازده مرتبه قل هو الله احد بخواند. توسل به حضرت امام رضا عليه‏السلام: مناسب است براي سلامتي در سفر بر و بحر، بلکه سفر دنيا و آخرت و رسيدن به وطن مألوف و خلاصي از غم و اندوه غربت و غيره و نماز توسل به آن جناب نقل شده دو رکعت است، و بعد از حمد پانزده مرتبه قل هو الله احد بخواند و اگر اين نماز را بعد از غسل و پوشيدن جامه‏هاي پاکيزه و بوي خوش بخواند بهتر است و اثر آن بيشتر است و اين دعا را بخواند اللهم ان کل معبود من لدن عرشک الي قرار ارضک فهو باطل سواک فانک انت الله الحق المبين [3] و الحاح و تضرع و زاري کند براي مهم خود ان الله يحب العبد اللحوح خداوند دوست دارد بنده‏اي را که بسيار الحاح و تضرع کند به درگاه او. توسل به حضرت محمد بن علي جواد عليهماالسلام: براي رسيدن به کنج قناعت و رسيدن به انواع نعمت‏ها و وسعت معيشت و رسيدن عطاها و بخشش‏ها مناسب و مجرب است و نماز توسل به آن جناب به روايت قطب راوندي (ره) چهار رکعت به دو سلام در هر رکعت بعد از حمد چهار مرتبه سوره‏ي توحيد وارد شده و به روايت ابن طاوس (ره) دو رکعت رسيده در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه سوره‏ي توحيد نقل شده و به روايتي هفتاد مرتبه. توسل به حضرت امام علي النقي الهادي عليه‏السلام، براي استغاثه و توفيق اداء حقوق برادران و خواهران ديني از واجب و مستحب و استعانت از نور مقدس آن جناب براي اداي ديون و رد مظالم عباد و تبعات ايشان و رسيدن به مطالب دنيا و آخرت مناسب است و آن به روايت قطب (ره) دو رکعت است، در هر رکعت بعد از حمد [ صفحه 231] هفتاد مرتبه سوره‏ي قل هو الله احد بخواند و به روايت ابن‏طاوس (ره) دو رکعت، در رکعت اول بعد از حمد سوره‏ي يس يک مرتبه و در رکعت دوم بعد از حمد يک مرتبه سوره‏ي الرحمن از روي خط قرآن نشسته نيز مي‏تواند بخواند. توسل به امام حسن عسگري عليه‏السلام: براي استقامت و راستي در امور دين و دنيا و عدم اعوجاج از حق و به غلط و اشتباه نشدن و نرفتن در امور و مسرور بودن در هر وقت و حالي مناسب درگاه و مقام آن جناب است و نماز توسل به آن جناب به روايت قطب (ره) دو رکعت است، در هر رکعت بعد از حمد صد مرتبه توحيد بخواند. توسل به حضرت ولي عصر (عج) خاتم الاوصياء: آن حضرت نيز چون مقام جمع الجمعي دارد و باب الابواب الي الله تعالي مي‏باشد و براي فتح و ظفر بر اعداء در جنگها و مخاصمه‏ها بلکه در کليه امور و اداي قروض و پيش آمد فتوحات عظيمه اين نماز مناسب توجه به آن ناحيه مقدسه است و نماز توسل به آن جناب به روايت قطب راوندي (ره) دو رکعت است، در هر رکعت چون سوره‏ي حمد مي‏خواند کلمه‏ي اياک نعبد و اياک نستعين را صد مرتبه بگويد و به روايت ديگر بعد از کلمه‏ي اياک نعبد و اياک نستعين صد مرتبه بگويد اللهم اياک نعبد و اياک نستعين و بعد از اتمام حمد يک مرتبه سوره‏ي توحيد بخواند و بعد از نماز دعاي فرج را بخواند و آن بنابر بعضي روايت اين است: اللهم عظم البلاء و برح الخفاء و انکشف الغطاء و ضاقت الارض و منعت السماء و اليک يا رب المشتکي و عليک المعول في الشدة و الرخاء اللهم صل علي محمد و آل محمد الذين امرتنا بطاعتهم و عرفتنا بذلک منزلتهم ففرج عنا بحقهم فرجا عاجلا کلمح البصر او هو اقرب يا محمد يا علي يا علي يا محمد اکفياني فانکما کافياي و انصراني فانکما ناصراي و احفظاني فانکما حافظاي يا مولاي يا مولاي يا صاحب الزمان الغوث الغوث ادرکني ادرکني الامان الامان [4] . پروردگارا گرفتاري و بلا عظيم و بزرگ گشت و کارهاي پنهان آشکار شد و پرده‏هاي حجاب کنار [ صفحه 232] رفت و زمين تنگ گشت و برکات آسمان قطع شد و در نزد تو شکايت مي‏کنم اي خدا و بر تو توکل مي‏کنم در سختي و آساني خدايا بر محمد (ص) و آل محمد (ص) درود فرست هماناني که ما را به اطاعت آنان فرمان دادي و بدين طريق منزلت و جايگاه آنان را به ما معرفي نمودي پس به حق ايشان براي ما گشايش ده، گشايشي سريع به سرعت يک پلک بر هم زدن و يا سريعتر، اي محمد و اي علي، اي علي و اي محمد دريابيد مرا که شما دو تن براي من کافي هستيد (در رفع حوائج) و ياري کنيد مرا که شما ياري کنندگان من هستيد و مراقبت کنيد از من که شما مراقبان منيد اي مولاي من، اي مولاي من، يا صاحب الزمان، کمک، کمک، مرا درياب، مرا درياب، مرا امان ده، مرا امان ده. و بنابر روايت قطب (ره) بعد از هر يک از نمازهاي مرقوم صد مرتبه صلوات بفرستد و بعد از آن عرض حاجت خود به خلاق عالم نمايد و صلوات بهترين وسيله است براي تقرب به آن ذوات مقدسه و ضمنا يک نماز حاجت براي ليله‏ي جمعه نقل شده که مرقوم مي‏شود و آن دو رکعت است در هر رکعت بعد از حمد يک مرتبه آيةالکرسي و پانزده مرتبه سوره توحيد بخواند و بعد از سلام صد مرتبه صلوات بفرستد و حاجت خود بطلبد که انشاءالله تعالي رواست و در حديثي از حضرت باقر عليه‏السلام روايت شده که اگر زن مؤمنه حاجتي داشته باشد برود بالاي بام خانه خود و دو رکعت نماز بخواند و زير آسمان سر خود را برهنه کند و عرض حاجت خود نمايد خداوند حاجت او را برآورد. و در کتاب افاضات عظيميه در آداب و سنن اسلاميه که در سنه 1342 قمري طبع شد چهل عمل براي شب جمعه و روز جمعه و بعضي نمازهاي حاجت در آن نقل نموديم، به آن کتاب مراجعه شود و راقم حروف گويد اگر بخواهي در مستحبات براي صحت سند دقت کني از بسياري از اجر و ثوابهاي عظيمه محروم شوي پس با عنوان تسامح در ادله‏ي سنن با عدم قصد ورود و خصوصيت اگر به اميد ثواب و قصد قربت مطلقه به جا آورده شود بهتر و احوط است و ديگر از طرق توسل به آن جناب چنانچه صاحب کتاب منتخب التواريخ (ره) نقل نموده آن است که عباس به حساب هندسه 133 مي‏باشد، صد وسي وسه مرتبه بگويد: يا کاشف الکرب عن وجه الحسين عليه السلام في اکشف کربي بحق اخيک الحسين. [ صفحه 233] اي برطرف کننده‏ي غم از چهره‏ي حسين (ع) برطرف نما غم مرا به حق برادرت حسين (ع). به عدد هندسه‏ي لفظ عباس عليه‏السلام خداوند حاجت او را برآورد. چرا که لقب آن بزرگوار باب الحوائج و سقا است و گمان آن است که هر مؤمن تشنه اگر چه تشنه‏ي حاجت خود باشد از امور مشروعه اگر متوسل به آن حضرت شود سيراب خواهد شد، چه آنکه تشنه آب رحمت يا تشنه علم حق باشد، يا تشنه اولاد صالح باشد و يا تشنه حج و زيارت باشد. يکي از ختمهاي مجربه راجع به حضرات چهارده معصوم عليهم‏السلام و جناب ابوالفضل عليه‏السلام گفته شده به نيت قربت مطلقه اين است که دو رکعت نماز حاجت بخواند و هزار و چهارصد مرتبه صلوات هديه براي چهارده معصوم عليهم‏السلام بخواند و صد مرتبه هديه از براي حضرت اباالفضل عليه‏السلام که بواب درگاه آل محمد صلي الله عليه و آله و باب ولايت است بفرستد و حاجت خود بطلبد، انشاءالله تعالي روا شود. و ديگر از طرق توسل به آن جناب زيارت آن حضرت است که آن به مضمون روايات عديده، وسيله‏ي تقرب به خداوند و آمرزش گناهان و انجام مطالب و روا شدن حاجات اهل ايمان است.

[1] تفسير قمي ج 1 ص 18. ترجمه: اولمان محمد، در ميانمان محمد و آخرمان هم محمد است، بلکه همه‏ي ما محمديم. [2] مکارم الاخلاق (شيخ طبرسي) ص 332. [3] مکارم الاخلاق طبرسي ص 327. ترجمه: پروردگارا تمام معبودهاي ما بين عرش و سطح زمين باطل و پوچند مگر خودت که تو خداوند حق و مبين هستي. [4] مفاتيح‏الجنان.