يکي از سقاخانههاي موسم به آيينه، در خيابان حاج ابوالفتح، کوچه ارامنه و مقابل مسجد گذرباشي در بخش هشت تهران قديم که از مکانهاي پر رفتوآمد اين شهر نيز محسوب ميشده، قرار داشته است. اين سقاخانه که بدين علت، زماني مريدان فراوان نيز داشته، از شهرت قابل توجهي در بين مردم برخوردار بوده است (حسيني بلاغي: 1350، ص 58 ط). به طوري که در بررسي ميدان مشخص شده، بناي اين سقاخانه نسبتا قديمي، که در مورد آيينهکاريهاي ظريف و زيباي آن نيز توصيفها رفته، تا به امروز پاي برجاست؛ اما متأسفانه از آن همه تزيينات نسبت داده شده به آن، اثري باقي نيست و حتي آيينهاي هم در آن به چشم نميخورد. يکي از دلايل اين کمعنايتي را آتشسوزيهاي مکرر بنا و دوبارهسازيهاي آن ذکر ميکنند، که در جريان آخرين بازسازي و مرمت،
[ صفحه 199]
داخل سقاخانه را سراسر با کاشي سفيد سادهاي پوشانيدهاند. مصاحبه با مردم محل، اطلاعات چنداني در مورد باني سقاخانه در اختيار نميگذارد، ولي با توجه به قراين موجود، تخمين قدمتي بيش از 80 سال براي اين مکان، چنداني غير منطقي به نظر نميرسد. بناي فعلي اين سقاخانه موسوم به «سقاخانه آيينه» [1] به صورت دکان کوچک يک بابي، در بين ساختمانهاي اطراف که شامل خانهاي شخصي آجري بوده، و سقف آن داراي تيرکهاي چوبياي است که نشان از قدمت بنا دارد. از مشخصات ديگر بناي اين سقاخانه بازسازي شده ميتوان از طاقي ساده و هلالي شکل، پنجرهاي واجد شبکه فشرده فلزي و نيز يک شير آب لولهکشي گويا در حدود سي سال پيش انجام شده و قبل از آن نيز سقاخانه مجهز به منبع آبي سنگي ساروجي بوده، که امروزه جز سکوي داخلي بنا، نشاني از آن باقي نيست.
اين سقاخانه در حال حاضر فاقد شمعخانه است و حتي از افروختن شمع در داخل آن نيز ممانعت ميشود. تاريخ مرمت بناي اين سقاخانه را حدود بيست سال پيش ذکر ميکنند. توليت فعلي اين بنا ساده و محقر، بر عهده مسجد مقابل آن؛ امروزه به نام حضرت ابوالفضل (عليهالسلام) شهرت دارد قرار گرفته است. هنوز هم با وجود تغيير کلي بافت اين محله و آمد و شد کمتر مردم، باز هر از چندي مريدي مخلص را ميتوان ديد که به تمناي اجابت دعا، دستي بر در اين سقاخانه کشيده، نيازي آورده و يا قفلي بر پنجرهي فلزي ساده آن ميآويزد.
[ صفحه 200]
|