|
رود فرات که با طول (3065) کيلومتر در حوضهاي به مساحت (673000) کيلومتر جريان دارد و از کوههاي مرکزي ترکيه و در فاصله بسيار اندکي از سرچشمههاي قزل ايرماق بر ميخيزد و (971) کيلومتر از مسير علياي آن در خاک ترکيه جا دارد، که در اين بخش شاخههاي چندي از چپ و راست به آن ميپيوندد. اين رود سپس وارد سوريه ميشود و با طي مسيري از شمال غربي به جنوب شرقي، اين کشور را به دو نيمه نابرابر بخش ميکند. آنگاه آبهاي برکت زاي خود را وارد عراق ميکند.
رود فرات سراسر کشور عراق را از شمال غربي به جنوب شرقي در مينوردد و اين کشور را به دو نيم تقريبا مساوي و هم شکل تقسيم ميکند و سرانجام در قرنه به دجله ميپيوندد و با تشکيل اروند رود (شط العرب) به خليج فارس ميريزد. فرات از رودهاي پر آب جهان است که امروز آب آن، از سرچشمه تا مصب، در کار آبياري و توليد نيرو و جز آن استفاده ميشود. با اين همه ميزان
[ صفحه 156]
تخليه آن را تا (2500 تا 2) در ثانيه برآورد کردهاند. [1] .
در سالهاي اخير کشور ترکيه سدهاي وسيعي را در اطراف فرات ايجاد کرده است که مورد گفتگو و در اختلاف و شايد (خداي نکرده) در آينده دور سبب بروز جنگ ميان در کشور سوريه و عراق از يک سو و ترکيه از سوي ديگر خواهد بود. چون ترکيه در واقع شريان حياتي اين دو کشور را قطع کرده و دچار مشکلات بيشماري ساخته است. ناگفته نماند در ميان کشورهاي اسلامي جهان (به استثناي بنگلادش و جنوب شرقي آسيا) ترکيه پر آبترين کشور به شمار ميرود. [2] .
1 - عن علي (عليهالسلام) قال الفرات سيد المياه في الدنيا و اخرة [3] .
علي (عليهالسلام) فرمود: فرات در دنيا و آخرت سرور و (آقاي) آبها است.
2 - حکيم بن جبير گويد: شنيدم علي بن حسين (عليهالسلام) ميگفت: هر شب ملکي فرود ميآيد با خود سه مثقال مشک از مشکهاي بهشتي ميآورد، و به فرات مياندازد. در شرق و غرب نهري با برکتتر از آن نيست. [4] .
3 - عن أبيعبدالله (عليهالسلام) يقطر في الفرات کل يوم قطرات من الجنة [5] امام صادق فرمود: هر روز قطرههايي از بهشت به فرات ميريزد.
4 - عبدالله بن سليمان گويد: در زمان أبيالعباس سفاح امام صادق (عليه
[ صفحه 157]
السلام) به لباس سفر به کوفه آمد، در کنار جسر کوفه بالاي مرکبش ايستاد به غلامش فرمود: «براي من آب بياور!» خادم، کوزه ملاحي را گرفته، پر از آب فرات کرده و به حضرت داد، حضرت به گونهاي از آن آب مينوشيد، که از گوشههاي دهان مبارک و ريششان و لبانش ميريخت، فرمود: «زيادترش کن» غلام زيادتر کرد، پس از نوشيدن حمد خدا به جاي آورد، فرمود: «نهر آبي است که از آن بابرکتتر نهري نيست، آگاه باش هر روز هفت قطره از بهشت به فرات ميريزد اگر مردم ميدانستند، چه برکتي در اوست، به اطراف آن چادر ميزدند، و دورش را ميگرفتند. اگر خطاکاران، داخل آن نميشدند، هيچ صاحب دردي به او فرو نميرفت مگر اينکه شفا مييافت. [6] .
5 - حنان بن سدير گويد: مردي از اهل کوفه به خدمت امام باقر (عليهالسلام) رسيد حضرت از او پرسيد: «آيا هر روز در فرات شستشو ميکني؟ عرض کرد نه. فرمود: هر جمعه چهطور؟ گفت نه.
فرمود: هر ماه؟ گفت: نه. فرمود: پس هر سال؟ گفت: نه. حضرت فرمود: از خير و برکت محروم هستي» [7] .
6 - اميرمؤمنان (عليهالسلام) فرمود: «آب، سيد نوشيدنيهاي دنيا و آخرت است. چهار نهر در دنيا از بهشت است؛ فرات، نيل، و سيحان و جيحان؛ فرات: آب است؛ نيل: عسل، سيحان: خمر؛ جيحان: شير. [8] .
علامه مجلسي (رضي الله عنه) گويد: شايد اين نامها مشترک است ميان اين نهرها و نهرهاي بهشت. و همچنين فضيلت آنها، چون نام آنها از منابع وحي و
[ صفحه 158]
الهام سرچشمه ميگيرد و شايد از نهرهاي بهشتي به اين نهرها ميريزد همانطور که درباره فرات وارد شده است. [9] .
7 - عن أبيعبدالله (عليهالسلام): «في قول الله عزوجل و آويناهما الي ربوة ذات قرار و معين.» قال: «الربوة نجف الکوفة و المعين الفرات.» [10] امام صادق (عليه السلام) در تفسير آيه مبارکه بالا فرمود: ربوة، نجف کوفه و معين فرات است.
8 - عن ربعي قال: قال أبوعبدالله (عليهالسلام): شاطيء الواد الايمن الذي ذکره الله تعالي في کتابه هو الفرات و البقعة المبارکة هي کربلا و الشجرة هي محمد (صلي الله عليه و آله) [11] .
ربعي گويد: امام صادق (عليهالسلام) در تفسير آيه مبارکه فرمود: شاطيء وادي الأيمن که خداوند در قرآن يادي به ميان آورده است، فرات است، و بقعه مبارکه، کربلا و شجرة محمد (صلي الله عليه و آله) است.
9 - قال اميرالمؤمنين (عليهالسلام): ان نهر کم يصب فيه ميزابان من ميازيب الجنة. [12] .
اميرمؤمنان (عليهالسلام) فرمود: به نهر شما دو ناودان، از ناودانهاي بهشتي ميريزد.
10 - قال أبوعبدالله (عليهالسلام): لو کان بيني و بينه أميال يبيناه نستشفي
[ صفحه 159]
منه [13] .
امام صادق فرمود: اگر ميان من و فرات ميلها يا فرسنگها فاصله ميبود براي استشفاء از آن ميآمدم.
11 - ابن عباس گويد: نبي اکرم (صلي الله عليه و آله) فرمود: «خداوند از بهشت پنج نهر نازل کرده است. نهر سيحون که در هند است، و جيحون که در بلخ است، دجله و فرات دو نهر عراق است، و بالأخره نيل که نهر مصر است. خداوند همه آنها را از يک چشمه نازل کرده و در زمين جاري ساخت و براي زندگي مردم، منفعتهايي در آنها قرار داد و منظور از آيه مبارکه «و انزلنا من السماء ماء بقدر فاسکناه في ارض و انا علي ذهاب به لقادرون» [14] اينها است.»
12 - عن صفوان الجمال قال: سمعت أباعبدالله (عليهالسلام): «يقول و ان کربلا و ماء الفرات اول أرض و اول ماء قدس الله تبارک و تعالي و بارک عليها.» [15] .
صفوان شتربان گويد: شنيدم امام صادق (عليهالسلام) فرمود: «کربلا و آب فرات اولين زمين و آبي است که خدا آن را مقدس قرار داده و به او برکت داده است.»
13 - عن أبيعبدالله (عليهالسلام) قال: «يدفق في الفرات کل يوم دفقات من الجنة» [16] .
[ صفحه 160]
امام صادق (عليهالسلام) فرمود: هر روز چند بار به فرات از بهشت آب پرتاب ميشود.»
14 - قال أبوعبدالله (عليهالسلام): «کم بينکم و بين الفرات فأخبرته فقال لو کان عندنا يحببت ان اتيه طرفي النهار» [17] .
حضرت فرمود: ميان شما و فرات چقدر راه است؟ مقدارش را به حضرت عرض کردم فرمود: اگر فرات نزد ما بود دوست داشتم روزي دو مرتبه، (صبح و شام) بر او بيايم.»
15 - عن الباقر (عليهالسلام): و جعلت نحلتها من علي خمس الدنيا و ثلثي الجنة و جعلت لها في ارض أربعة انهار الفرات و نيل مصر و نهروان و نهر بلخ فزوجها أنت بخمسأة درهم تکون سنة لامتک» [18] .
امام باقر (عليهالسلام) فرمود: خداي عزوجل به پيغمبر خطاب کرد: «مهريه زهرا را از طرف علي يک پنجم دنيا و دو سوم بهشت قرار دادم، و در دنيا نيز چهار نهر را در کابين او ثبت کردم، فرات و رود نيل مصر، نهروان و نهر بلخ، ولي (اي محمد) تو، به پانصد درهم تزويجش کن تا در امت تو سنت باشد.
16 - اميرمؤمنان (عليهالسلام) روايت نموده است: رسول خدا (صلي الله عليه و آله) فرمود: أربعة أنهار من الجنة الفرات و النيل و سيحان و جيحان، الفرات المأ في الدنيا و الاخرة و النيل العسل و سيحان الخمر و جيحان اللبن. [19] چهار نهر از نهرهاي بهشتي است: فرات و نيل و سيحان و جيحان؛ فرات: آب است در دنيا و آخرت، نيل: عسل است و سيحان: خمر؛ و جيحان: شير است.
[ صفحه 161]
نيل: عسل است و سيحان: خمر؛ و جيحان: شير است.
|