موضوع منزل‏ها و نحوه ثبت‏نام در آنها يکي از موارد بي‏نظيري است که فقط در شهرستان خلخال جريان دارد. و آن به اين صورت است که در جوار يا پيرامون هر مسجد، به خصوص مسجد جامع و مسجد جمعه، اماکن و سالن‏هاي بزرگي به صورت جداگانه و به نام‏هاي حسينيه، عباسيه، اکبريه، قاسميه، اصغريه، هستند که اصطلاحا به هر يک از آنها «منزل» و مجموعا «منازل» گويند. مرسوم است وقتي کودکي متولد شد، ولي آن طفل، اولاد خود را در سال اول تولد، طي مراسم و برنامه‏هاي خاصي با حضور ريش‏سفيدان و با سلام صلوات در «منزلي» که علاقمند هستند ثبت‏نام مي‏نمايند. در حقيقت اين عمل بسيار پسنديده، طفل را از کودکي با امام حسين (عليه‏السلام) و خاندان عصمت و طهارت آشنا مي‏کند و به راستي وصيت پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله) مبني بر «اني تارک فيکم الثقلين کتاب الله و عترتي» در انديشه کودک تحقق مي‏پذيرد. [ صفحه 261] مجموعه‏اي از ثبت‏نام‏کنندگان را که اعضاي «منزل» محسوب مي‏شوند «اهل دسته» گويند و هر منزل نيز چند نفر «سردسته» دارد که گردانندگان منزل به شمار مي‏روند. وسعت هر يک از اين منازل به فراخور اعضاي آن منزل است و هر يک به طور جداگانه، حسابدار و دفتردار، آشپزخانه، ظروف و امکانات لازم و حتي آشپز هم دارند. اين منازل در ايام محرم به خصوص از سوم تا دوازدهم شکوه و عظمت بيشتري پيدا مي‏کند. در اين ايام، احسان غريب و مسافرخانه‏ها، بيمارستان‏ها، زندان‏ها نيز از اين احسان بهره‏مند مي‏شوند. در اين مدت، معمولا، دوبار در خود منازل و يک بار نيز با فرستادن احسان به خانه‏هاي اهل دسته، از اعضا پذيرايي مي‏شود و در بعضي مواقع نيز مردم براي [ صفحه 262] گرفتن تبرک به منازل مراجعه مي‏کنند. فرستادن غذا به خانه‏ها منظره معنوي خاصي دارد. به اين ترتيب که غذا را در بشقاب‏ها ريخته و روي آنها سرپوش مخصوص گذاشته و تعدادي را در مجموعه (مجمعه) مسي قرار مي‏دهند. جوانان به صورت ده نفره، مجموعه‏ها را روي سر حمل کرده و در محلات مختلف به خانه‏ها برده و به نام کسي که در آن منزل ثبت‏نام کرده است مي‏دهند. در سالهاي اخير جهت رعايت نظم و انظباط بيشتر، بعضي از منزلها کارتهاي مخصوص را چاپ کرده به اهل دسته مي‏دهند تا با ارائه آن کارت سهميه احسان خود را دريافت نمايند. شبهاي ششم و دوازدهم محرم در تمام منازل به طور همزمان برنامه شام و احسان وجود دارد که بعضي از آنها توأم با وعظ و مرثيه‏خواني است. در شب دوازدهم که اصطلاحا به آن شب «يا خا باغلاما» يعني «بستن يقه» گويند، اهل دسته کمک‏هاي مالي و اگر نذوراتي هم داشته باشند به حسابدار منزل‏ها مي‏دهند. هر منزل دفاتر مخصوص دارد که نام و نام خانوادگي و مشخصات و آدرس اهل دسته و حتي متوفيان را به طور دقيق ثبت کرده و هر گونه کمک‏هاي مالي و جنسي را در دفاتر مخصوص مي‏نويسند. در گذشته که وسايل و امکانات امروزه نبود. اهل دسته هر يک از اين منازل، وظايفي را به عهده داشتند که معمولا به صورت ده نفري انجام مي‏دادند. حتي در ساير ايام به ويژه در بروز حوادث غير مترقبه، در شدت گرما و سرما يا در مواقع ضروري به امداد و کمک‏رساني مي‏پرداختند و از ضعفا و بي‏پناهان دستگيري مي‏کردند که اثر بعضي از اين امور، اکنون نيز به قوت خود باقي است و ذيلا به بعضي از وظايف منزل‏ها و اهل دسته‏ها اجمالا اشاره مي‏شود. [ صفحه 263]