به طوري که از منابع کتابخانه‏اي و تحقيقات ميداني بر مي‏آيد، در تهران چندين سقاخانه وجود داشته که به نام سقاخانه معير ناميده مي‏شده‏اند. يکي از اين سقاخانه‏ها که در کتاب تاريخ تهران نيز به عنوان نمونه‏اي از سقاخانه‏هاي مشهور تهران، از آن ياد شده، سقاخانه منسوب به نظام الدوله معير است. چنان که آورده‏اند باني اين سقاخانه، دوستعليخان معير الممالک الدوله ثاني [تولد به سال 1236 ه. ق] است. که پس از پدر، در سال 1247 شغل او را يافت و در سال 1288 وزير ماليه گرديد. او از ناصرالدين شاه منصب و لقب معيري را گرفت. وفات وي به سال 1290 هجري قمري گزارش شده است (حسيني بلاغي: 1350، ص 189 م). از معيرالممالک موقوفاتي چون مدرسه، مسجد، آب انبار و سقاخانه، که همگي به نام خودش موسوم‏اند، به جاي مانده است. اين رقبات به مساحت هزار و ششصد و هشتاد و نه متر، به پلاک 356 واقع در بخش پنج تهران [حوالي خاني‏آباد]، ثبت گرديده‏اند. البته گويا اين رقبات ذيل وقف مدرسه‏اي جهت محصلين علوم ديني و لوازم آنان وقف شده، و تاريخ وقف آنها و همچنين سقاخانه، قبل از 1290 هجري قمري است (حسيني بلاغي: 1350، ص 189 م). بررسي ميداني که در رابطه با اين اماکن به عمل آمد، معلوم است که سقاخانه آن که گويا در جهت مسجد معير الممالک قرار داشته، مدتها است که ويران شده است. ولي بناي مسجدي بزرگ و نيز حمام موقوفه‏اي به نام معيرالممالک در وضعيت نسبتا مطلوبي، در کوچه‏اي موسوم به آب انبار معير منشعب از خيابان خيام، هنوز پذيراي مراجعين است. ضمنا اين موقوفات در نزديکي بقعه‏ي امامزاده سيد ناصرالدين (عليه‏السلام) قرار دارند. [ صفحه 217] مناسب است که در اينجا از دو سقاخانه‏ي ديگر تهران که به همين نام موسوم‏اند و حين پژوهش ميداني در محله‏هاي تهران مشاهده شدند، شرحي آورده شود.