در گذشته، هنگامي که از باب قبله مي‏گذشتيد، به صحني کوچک و مربع شکل وارد مي‏شديد که در شرق آن يک حجره و يک سقاخانه قرار داشت و بر ديوارهاي آن اشعاري به زبان فارسي و حديثي نبوي و در پايان اين نوشته، تاريخ 1304 هـ. ق به چشم مي‏خورد. سپس هنگامي که مي‏خواستيد به صحن بزرگ برويد، از سالني مربع شکل مي‏گذشتيد که در غرب آن مقبره‏ي مرحوم حاج محمد صادق يکي از متوليان نوسازي حرم و در شرق آن نيز مقبره‏ي راجه محمد جعفر هندي قرار مي‏گرفت. هنگام احداث خياباني که صحن شريف را در برمي‏گيرد، نصف صحن قبله از قسمت غير مسقف تا اول سالن پيشگفته از ميان رفت و باقي مانده‏ي اين صحن نيز بعدها در گنجينه‏ي حرم ادغام شد. اين محل زماني مسجد و رواق بود و بعدها در سال 1383 هـ.ق (1963 م) کتابخانه‏ي ابوالفضل العباس نام گرفت. مگر در پاره‏اي موارد، اصولا همه‏ي کساني که به نوسازي حرم مطهر امام حسين عليه‏السلام پرداختند، حرم حضرت عباس عليه‏السلام را نيز نوسازي کردند. سيد عبدالحسين کليددار مي‏گويد: تاريخ بناي صحن و حرم حضرت عباس عليه‏السلام با تاريخ بناي حرم امام حسين عليه‏السلام در روزگاران مختلف همپاي و همراه است و بيشتر کساني که افتخار نوسازي و تزيين در حرم امام حسين عليه‏السلام به دست آورده‏اند، به اقداماتي همانند، حرم حضرت عباس عليه‏السلام نيز توفيق يافته‏اند. به هر روي، مساحت صحن جامع حرم حضرت ابوالفضل عليه‏السلام 9300 متر مربع و مساحت بناي حرم؛ اعم از رواقها و گنبد خانه و ايوان 4370 متر مربع است. ايوان‏هاي صحن بزرگ: صحن بزرگ داراي چهار ايوان وسيع است. سقف‏ [ صفحه 263] ايوان‏ها داراي مقرنس کاري و طاق و قوس‏هاي هندسي زيباست و در هر کدام نيز حجره‏اي وجود دارد که براي مباحثه يا تدريس علوم ديني از آن استفاده مي‏شده است. اين ايوان‏ها عبارتند از: 1. ايوان بالا سر؛ اين ايوان در غرب صحن قرار دارد و بر بالاي آن اين کتيبه به چشم مي‏خورد: قال الله تعالي: «بسم الله الرحمن الرحيم، اذا جاء نصرالله و الفتح و رأيت الناس يدخلون في دين الله أفواجا فسبح بحمد ربک و استغفره انه کان توابا» خداوند فرموده است: بسم الله الرحمن الرحيم، چون ياري خداوند و گشايش بيايد و مردمان را بيني که گروه گروه به آيين خدا درآيند خداي خود را ستايش و تسبيح گوي و از او آمرزش بخواه که او توبه پذير است (سوره‏ي نصر) سال 1304 هـ.ق. «در وسط اين ايوان هم کتيبه‏اي است که اشعاري به زبان فارسي بر آن نوشته است. گفتني است در اين ايوان درويش‏ها در دهه‏ي محرم مجلس عزاداري برپا مي‏داشتند و ايوان را سياهپوش مي‏کردند و از ديوارهاي آن شمشيرها و کشکول‏هاي گوناگوني مي‏آويختند. اين گروه را درويش‏هاي حرم حضرت عباس عليه‏السلام مي‏ناميدند، در برابر درويش‏هاي ديگري که در حرم امام حسين عليه‏السلام بودند. 2. ايوان شرقي؛ اين ايوان در ضلع شرقي صحن قرار دارد و باب الرضا (باب العلقمي) در زير همين ايوان است. در بالاي ايوان کتيبه‏اي است که سوره‏ي حمد و تاريخ 1304 هـ.ق بر آن نوشته است. اين کتيبه در ماه رمضان 1304 هـ. ق نوشته شده و يکي از کاشيکاران به نام حاج محمد نادر توکلي در همان سال اين ايوان را تجديد بنا کرده است. 3. ايوان شمالي؛ در قسمت بالاي اين ايوان کتيبه‏اي است که تاريخ 1304 هـ. بر آن نقشه بسته است. 4. ايوان قبله: اين ايوان در مدخل باب القبله است و بر آن کتيبه‏اي به تاريخ [ صفحه 264] 1304 هـ.ق و اثر محمد حسين يزدي به چشم مي‏خورد بر بالاي اين ايوان نيز ساعت زنگدار بزرگي نصب شده است. اين بارگاه شاه جهان حقيقت است اين جا حريم پاک علمدار کربلاست‏ اين آستان قدس شهيد ره خداست‏ اين جا حريم حضرت باب الحوائج است‏ دولت در اين مقام و گشايش در اين سراست‏ اين جا بود مقام شهيدي که تا ابد خاکش حيات بخش و هوايش عبير زاست‏ اين بارگاه شاه جهان حقيقت است‏ اين جايگاه جلوه‏ي انوار کبرياست‏ اين خاک مشک بيز که دارالشفا بود هر ذره‏اش به چشم ملايک چو توتياست‏ اين جاست جايگاه شهيدي که تا به حشر دين خدا و پرچم اسلام از او بپاست‏ اين جاست جايگاه اميري که در کرم‏ کان سخا و ابر عطا و يم وفاست‏ اين جاست جايگاه علمدار لشکري‏ کز بهر حق عليه ستمگر به پاي خاست‏ دريا دلي غنوده در اين جا که همچو نوح‏ در بحر دين به کشتي توحيد ناخداست‏ سقاي اهل‏بيت، حسين علي بود اين تشنه لب که خاک درش چشمه‏ي بقاست‏ [ صفحه 265] گردد مس وجود تو چون زر در اين مقام‏ اين بارگاه خشت وجودش زکيمياست‏ آيينه‏ي تمام نماي حقيقت است‏ هر دل که با ولاي ابوالفضل آشناست‏ حاتم که گشت شهره‏ي آفاق از سخا در آستانه‏ي کرمش کمترين گداست‏ آن کس که سر ز فخر بسايد بر آسمان‏ اين جا که مي‏رسد ز ادب قامتش دوتاست‏ آب فرات تا به ابد شرمگين بود از تشنه‏اي که ساقي و سقاي کربلاست‏ در روز حشر فاطمه گردد شفيع خلق‏ در دست وي دو دست بود کز بدن جداست‏ از اين مصيبتي که به آل نبي رسيد تا روز رستخيز به پا پرچم عزاست‏ امروز هر که خدمت آل علي کند فردا شفيع او به صف حشر مرتضاست‏ بر طبق امر آيت حق «حضرت حکيم» آن کس که حکم او به همه شيعيان رواست‏ شد اين ضريح ساخته در شهر اصفهان‏ شهري که گر جهان هنر خوانمش سزاست‏ تاريخ اين ضريح «طلايي» چنين سرود عباس ميرجنگ و علمدار نينواست» [ صفحه 266]