|
در شرق شوشتر و پشت درمانگاه شير و خورشيد سرخ واقع است و تا خيابان فرح هفتاد متر فاصله دارد و شامل يک حياط بزرگ به ابعاد 5 ضربدر 11 متر است و جلو ساختمان که مرکب از ايوان است 5 / 17 متر طول دارد.
در ورودي آن نسبتا بزرگ و از کاشيهاي نامرغوب سياه و سفيد ساخته شده و جملهي يا ابوالفضل العباس و يا من أجود کل جواد و تاريخ 1377 با کاشي نوشته شده و معلوم ميشود که درگاه آن را تازه ساختهاند. سمت چپ ساختمان در ورودي کوچکي است که بالاي آن سنگ تراشيده که به دوازده قسمت تقسيم شده وجود دارد. در قسمت بالاي آن در سنگي به ابعاد 32 / 1 ضربدر 15 / 1 متر نصب شده که اين اشعار:
[ صفحه 233]
چون خواجه محمد ز ره صدق و صواب
ميداشت هميشه دم به دم کار... [1] .
آباد نمود بهتر از روز نخست
چون مسجد عباس علي ديد به خواب
تاريخ بنايش ز خرد جستم گفت
از مسجد عباس علي روي متاب
با خط نسخ روي سنگ خارا منقور شده است و اتاق عقب ساختمان که جزء ساختمان است مسجد عباس محسوب ميشود. بالاي ايوان ورودي به کتيبهي کاشي جديد کار اصفهان و به خط نستعليق اين اشعار در دو سطر نوشته شده است:
سطر اول
خوشا به فضل و کمال و فتوتت عباس
خوشا به غيرت و عزم و مروتت عباس
وفا نکرد به عالم برادري چون تو
خوشا به عهد و وفا و اخوتت عباس
چو آمد به ميدان يل با شکوه
خروشيد دريا بلرزيد کوه
کشيد او چو شمشير آتش فشان
زاعدا برانداخت نام و نشان
به هر حمله در جنگ پرداختي
سر از تن تن از سر بينداختي
سطر دوم
بر آن فرقه نگذاشت راه گذر
به جز راه ميشوم دار السقر
ز تيرش دل خصم را دوختي
در آتش دل خارجي سوختي
شد از ضرب دستش بدانديش پي
گريزان چو مور و ملخ پيش وي
فلک در تماشاي آن پايگل
ملايک ثنا خوانش از جان و دل
که اين شير از بيشهي حيدر است
که تاج شجاعت ورا بر سر است
در آن لجه از جوشش آن نهنگ
قضا کوفت کوش و فلک طبل جنگ
و در زير اين اشعار سمت راست و چپ ايوان سورهي توحيد به خط نسخ نوشته شده است و در قسمت ايوان با کاشي نامرغوب (زرد و مشکي) سمت راست زير
[ صفحه 234]
کتيبه نوشته شده: «يا قمر بنيهاشم»، سمت چپ: «ابوالفضل العباس».
ايوان داراي نقش آجري است که حاشيهاي از کاشي آبي باز در آن به کار رفته است. ساختمان شامل دو اتاق است که اولي پشت ايوان است و در ميان آن درست در وسط اتاق گنبد وجود دارد، اصل آن کاشي سياه و سفيد مشکي نامرغوب است که دور آن را ضريح فلزي به شکل مخروطي پوشانيدهاند و ارتفاع آن حدود دو متر ميشود؛ اتاق از پايين چهارگوش و از بالا يک گنبدي بزرگ است. سمت راست اتاق مذکور در قسمت شمال اتاق ديگري وجود دارد که از پايين مربع و داراي دهليزهاي متعدد و راههاي پيچ در پيچ به ساير اتاق و راه روها است و ابعاد آن 8 ضربدر 8 است که چهار دهليز گچي در اطراف آن است و بالاي آن گنبدي بزرگ است و اين اتاق از ساير قسمتهاي ساختمان قديميتر و به احتمال قوي مربوط به دورهي صفويه است.
شايد «عباس» خانقاهي بوده و در روز هشتم محرم تمام مردم شوشتر به آن جا ميروند و عزاداري ميکنند. ابعاد اتاقي که گنبدي در ميان آن ساختهاند 65 / 5 ضربدر 65 / 5 متر است. بلندي ديوارهاي خارجي بنا قريب هشت متر و ابعاد کتيبهي بالاي ايوان ورودي 11 ضربدر 5 / 1 متر است.
|