در شهر مذهبي قم اگرچه اکنون هيئت و عزاداري سقايي وجود ندارد، اما در قرون گذشته که ابتداي آن براي ما معلوم نيست، اين عزاداري همه ساله در ايام عاشورا رايج بوده و رونق فراوان داشته است. از کيفيت عزاداري سقاهاي قديم و قرون گذشته آن اطلاع کاملي نداريم، ولي در زمان حکومت پهلوي که سالهاي آخر عمر اين عزاداري در قم بوده تا سال 1329 ش که مرحوم حاج محمد فخيمي از معنونين و محترمين شهر و اعضاي معروف و مهم سقاهاي قم (رحمةالله عليه) از دنيا رفته، عزاداري سقايي در قم به اين کيفيت اجرا ميشده که در پشت ديوار صحن حضرت فاطمهي معصومه عليهاالسلام به سرپرستي و مديريت حاج ميرزا محمد فخيمي که از عاشقان با اخلاص امام حسين عليهالسلام بوده، خيمهي بزرگي سراپا ميکردهاند که داراي پنج تيرک و عمود بوده و اطراف خيمه از جمله ديوار صحن را سياهپوش مينمودهاند و حدود بيست عدد سنگاب يا طغار بزرگ سفالي که آن روز موجود و مرسوم بوده، روي چهار پايههاي چوبي بزرگ در جلو چادر نصب مينمودهاند و در بعضي از آنها آب سرد و در بعضي ديگر شربت ميريختهاند و روي هر سنگاب و طغار تختهاي نهاده و جامهاي متعدد
[ صفحه 200]
آبخوري مينهادهاند.
سقاهاي قم در ايام دهه عاشورا از صبح تا شام در زير اين چادر به مرثيه خواني و نوحه سرايي سقايي ميپرداخته و به مردم آب و شربت ميدادهاند. مردم شهر و زوار حضرت فاطمهي معصومه عليهاالسلام نيز به خاطر علاقهاي که به ذکر نوحه سرايي سقايي داشتهاند، در زير اين خيمه اجتماع مينموده و از مرثيه خواني و نوحه سرايي سقاها بهرهمند ميشدهاند.
مداحان و نوحه سرايان خوشخوان با تجربهي قم نيز، همه ساله در اين مجلس و مراسم شرکت داشتهاند. هيئت سقاهاي قم در روزهاي تاسوعا و عاشورا به صورت دسته جمعي و سياه پوشيده با مشک و جام آب براي عزاداري سنتي از زير اين خيمه حرکت مينموده و به منزل مرحوم آيةالله آمير سيد محمد برقعي و مرحوم متولي باشي (توليت آستانه) و حاج سيد محمد باقر و امام جمعه وقت قم ميرفته و به عزاداري ميپرداختهاند و مقارن ظهر وارد صحن مطهر شده عزاداري را ختم مينمودهاند. تاريخ تکايا و عزاداري قم نيز درباره هيئت و عزاداري سقايي قم مطالبي را ذکر نموده که علاقهمندان براي استفادهي بيشتر ميتوانند به آن مراجعه نمايند.
|