محقق دانشمند مرحوم سيد عبدالرزاق مقرم در کتاب «العباس» مي‏نويسد: در روايتي که از امامان معصوم عليهم‏السلام به ما رسيده، فرمودند: ان العباس بن علي زق العلم زقا؛ همانا عباس فرزند علي عليهماالسلام علم را چون غذا در کودکي از پدرش وارد جانش نموده است. [1] . سپس مي‏نويسد: «اين تعبير، تشبيه بسيار لطيفي است زيرا هرگاه کبوتري غذا را نرم و گوارا ده کند و به بچه‏اش بخوراند، به آن تعبير به «زق» مي‏شود، اين بيان حاکي است که حضرت ابوالفضل العباس عليه‏السلام در دوران خردسالي، از پستان مادرش علم و حکمت را چون شير، شيره‏ي جانش نموده، و در دامان علم و حکمت، رشد و نمو نموده و داراي علم لدني بوده است.» [2] . و نيز در شأن حضرت ابوالفضل العباس عليه‏السلام گفته شده: انه کان من فقهاء أولاد الأئمة؛ حضرت ابوالفضل العباس عليه‏السلام از عالمان فقيه فرزندان امامان عليهم‏السلام مي‏باشد. و دانشمندان و محدثان بزرگ در شأنش گفته‏اند: هو البحر من أي النواحي أتيته‏ فلجته المعروف و الجود ساحله‏ حضرت ابوالفضل العباس عليه‏السلام از هر کرانه که به جانبش آيي، دريايي است [ صفحه 310] که موجهايش نيکي‏ها است و کرانه‏ي آن سرشار از سخاوت و کرم است. [3] . روزي علي عليه‏السلام به ابوالفضل العباس عليه‏السلام که در دوران کودکي به سر مي‏برد، فرمود: بگو «يک». عباس گفت: «يک». حضرت علي عليه‏السلام فرمود: بگو «دو». عباس در پاسخ گفت: استحيي أن أقول باللسان الذي قلت واحدا، أقول اثنان؛ من با آن زباني که يک گفته‏ام (و به يکتايي خدا اقرار نموده‏ام) شرم مي‏کنم که بگويم: دو (و از دايره‏ي يکتايي خدا خارج گردم). فقبل علي عينيه؛ حضرت علي عليه‏السلام دو چشمان حضرت ابوالفضل العباس عليه‏السلام را بوسيد. [4] . طبق پاره‏اي از روايات، حضرت ابوالفضل العباس عليه‏السلام در اين هنگام پنج سال داشت. بر همين اساس، امام صادق عليه‏السلام در شأن عباس عليه‏السلام فرمود: کان عمنا العباس نافذ البصيرة؛ عموي ما، عباس بصيرت نافذ (چشم تيزبين و عمق‏نگر) داشت. [5] . نيز بر همين اساس، مرحوم علامه محمدباقر بيرجندي مي‏نويسد: ان العباس من أکابر الفقهاء و أفاضل أهل البيت، بل انه عالم غير متعلم و ليس في ذلک منافاة لتعلم أبيه اياه؛ همانا عباس (عليه‏السلام) از فقهاي بزرگ و از برجستگان خاندان نبوت بود، بلکه او دانشمند درس‏نخوانده بود و اين مطلب منافاتي با علم‏آموزي پدرش حضرت علي عليه‏السلام به او ندارد. [6] . [ صفحه 311] علامه مامقاني نيز مي‏نويسد: و قد کان من فقهاء أولاد الأئمة؛ حضرت ابوالفضل العباس عليه‏السلام از فقهاي فرزندان امامان عليهم‏السلام بود. [7] . مسلم است که حضرت ابوالفضل العباس عليه‏السلام از اکابر و افاضل فقها و علماي اهل بيت عليهم‏السلام بوده و معلوم است کسي که در پرتو آفتاب ولايت و در مدرسه‏ي امامت حضرت علي بن ابي‏طالب عليهماالسلام و حضرت امام حسين و حضرت امام حسين عليهماالسلام تربيت شده و کسب علم و نورانيت نموده است، درک مقام و مرتبه‏ي فضل او براي ما ميسر نيست يک دهن خواهم به پهناي فلک‏ بگويم وصف آن رشک ملک‏