همان منبع،... هفته‏نامه‏ي «کوير»، شماره‏ي 29، ارديبهشت 1373، ص 4. در محلات سمنان، خيابان خرمشهر، بقعه‏اي بزرگ و تاريخي وجود دارد که به امامزاده علوي معروف است. با تحقيقاتي که از سوي مرحوم آيةالله علامه حائري [ صفحه 178] مازندراني درباره‏ي سلسله نسب مدفونين اين بقاع صورت گرفته و در لوحي ثبت و در حرم مطهر نسب گرديده، مدفونين اين بارگاه ده تن ذکر شده‏اند که 8 تن آنها در داخل بنا و دو تن ديگر در خارج و در صحن شرقي مدفونند و اسامي آنها عبارتند از: 1. عبيدالله بن حسن، که با ساير سادات علوي در گرگان بوده، سپس به بلاد قومس مخصوصا سمنان، که در آن زمان مأمن سادات ابوالفضلي و سجادي بوده است، آمده و چندي نيز قاضي‏القضاة بوده است. وي در سال 204 و 205 هجري به سمت اميرالحاج منصوب و به حج مشرف گرديد. سال وفات نامبرده بايد پس از بازگشت از حج، يعني سال 205 هجري قمري به بعد، باشد. 2. عبيدالله بن عباس ثاني، فرزند حسن بن عبيدالله بن ابوالفضل العباس عليه‏السلام و برادرزاده‏ي عبيدالله بن حسن. 3. قاسم بن علي اشرف، فرزند امام زين‏العابدين عليه‏السلام و برادر ناصر کبير پادشاه طبرستان و ديلم. 4. عبيدالله اعرج بن حسين اصغر بن امام زين‏العابدين عليه‏السلام که يکي از سادات جليل‏القدر و نام‏آور زمان خود بوده است. گويند ابوالعباس سفاح هشتاد هزار دينار مقرري براي وي تعيين کرده بود. درباره‏ي وفات وي روايات مختلفي وجود دارد: عده‏اي معتقدند وي هنگام بازگشت از خراسان با فرزندش، زين‏الدين علي صالح، پس از ملاقات با ابومسلم خراساني در امروان دامغان فوت مي‏کند و زين‏الدين جسد پدر را به محلات سمنان (زاوغان) مي‏آورد. برخي عقيده دارند که ابومسلم به وسيله‏ي زهر وي را شهيد نموده است، ولي صاحب کتاب «استظهار» مي‏نويسد: «زين‏الدين جلوتر از پدر به قريه‏ي زاوغان مي‏رسد و خبر مرگ پدر را بعدا به او اطلاع مي‏دهند». 5. ابوجعفر محمد، فرزند قاسم بن علي اشرف، از فقها و زهاد و عباد بوده است. وي از ترس معتصم به خراسان آمد و در آنجا چهل هزار نفر با وي بيعت کردند، ولي عبدالله بن طاهر به دستور خليفه‏ي عباسي وي را دستگير و به سامرا اعزام داشت و در اين شهر به امر خليفه وي را در برج معتصم، که امروز نيز وجود دارد، زنداني کردند. عده‏اي از مريدان وي او را آزاد ساخته و به زاوغان امروز، که از گزند خلفاي عباسي [ صفحه 179] در امان بود، آوردند. 6. عبدالله بن عبيدالله اعرج، برادر زين‏الدين علي صالح. 7. عبدالله بن حسين اصغر، برادر عبيدالله اعرج. 8. قاسم بن عبدالله بن حسين اصغر. 9. قاسم بن علي بن حمزه اکبر بن حسن بن عبدالله بن حضرت عباس عليه‏السلام. 10. قاسم فرزند عبيدالله بن حسن، از علماي عاليقدر و از اصحاب فاضل حضرت امام حسن عسگري عليه‏السلام و نماينده‏ي آن حضرت در خراسان، گرگان و قومس بوده و در عسگريه نيز نشو و نما کرده، به طوري که در اين ديار به نام «عسگري» معروف شده است. ساختمان امامزاده به صورت يک چهارضلعي بزرگ است که از حرم، گنبد، و دو ايوان شرقي و غربي تشکيل شده است. در اين بنا، کتيبه و يا سنگ‏نوشته‏اي که دال بر تاريخ ايجاد بقعه باشد وجود ندارد، ليکن برابر شواهد موجود، بقعه‏ي علويان را مي‏توان در زمره‏ي يکي از آثار تاريخي دوره‏ي قاجاريه به حساب آورد که در زمان فتحعلي‏شاه قاجار ساخته شده است. ساختمان امامزاده شامل حرم، رواقهاي طرفين، دو ايوان و دو صحن شرقي و غربي وسيع مي‏باشد. اتاق حرم، عبارت است از محوطه‏ي مربع‏شکلي به ضلع 5 / 5 متر، که در وسط اضلاع چهارگانه‏ي آن دربي وجود دارد. گنبد بزرگ آن بر روي ساقه‏اي استوانه‏اي‏شکل به ارتفاع 30 / 2 متر قرار دارد، محيط خارجي گنبد محاذي بام 5 / 21 متر و ارتفاع آن تا کف حرم بيش از 5 / 12 متر مي‏باشد. در وسط حرم و زير گنبد، دو نماي قبر گچي وجود دارد که در سال 68 بازسازي شده است. داخل بقعه را با گچ سفيد کرده‏اند و در آن کوچکترين تزييني به چشم نمي‏خورد، ايوان شرقي بيش از 5 / 7 متر ارتفاع دارد و سطح آن به اندازه‏ي 65 / 1 متر مي‏باشد ديده مي‏شود که در داخل اتاق مستطيل‏شکل 4 ضربدر 6 قرار گرفته و بر روي آن ضريح آهني مشبک زردرنگي وجود دارد و متعلق به قاسم فرزند عبيدالله بن حسن و قاسم فرزند امامزاده اشرف است، که به همين [ صفحه 180] نام يعني امامزاده اشرف هم است، و همچنين به امامزاده عسگري نيز معروف است. صحن شرقي امامزاده در سال 68 - 69 توسط اوقاف سمنان با همکاري ميراث فرهنگي استان توسعه داده شده و به نحو زيبايي نسبت به باغچه‏بندي، ديوارکشي و مفروش نمودن حياط با سنگ قلوه‏اي اقدام گرديده است. ايوان غربي نيز به ارتفاع 5 / 7 متر متصل به بقعه و مشرف به حياط وسيع است، اين ايوان هم حدود 65 / 1 متر از حياط غربي بلندتر است و به وسيله‏ي 6 پله به صحن راه مي‏يابد. در وسط وضع شرقي و در بالاي درب ورودي حرم، کتيبه‏اي از کاشي لاجوردي مشاهده مي‏شود که آيه‏ي شريفه آيةالکرسي را به خط ثلث سفيد بر آن نوشته‏اند.