سابقا گفته شد که واژه «جميع» در فرهنگ عرب «نص در عموم است» و همه‏ي افراد زير مجموعه‏اي خود را شامل مي‏شود، همان گونه که «الشهداء» که جمع با «ال» است همين معنا را دربر دارد، با توجه به اين دو قاعده علمي درمي‏يابيم، که آن مقام و منزلت براي حضرت [ صفحه 459] عباس در نزد خداي تبارک و تعالي از چنان جايگاه بلند و رفيعي برخوردار است که اولا آن عظمت در روز قيامت معلوم مي‏شود به دليل اين که امام فرمودند: «يوم القيامة» و ثانيا تمامي شهدا بدون استثنا آرزوي آن منزلت را مي‏کنند. بنابراين اولا ظهور و تجلي مقام حضرت عباس (سلام الله عليه) و رتبه و جايگاه او در نزد خداوند در اين دنيا نه ممکن است و نه کسي را جز امامان معصوم (صلوات الله عليهم) توان درک و فهم او مي‏باشد، زيرا عالم دنيا، عالم تنگ و کوتاهي است، و از طرفي عالم بروز حقايق نيست، به خلاف جهان قيامت که عالمي است بزرگ و با وسعت و عالم بروز حقايق، پس آنچه ما از حضرت عباس مي‏دانيم قطره‏اي از درياي بي‏پايان عظمت آن حضرت است، و آنچه مي‏گوييم و معتقديم، به اندازه فهم ما است، نه اندازه‏ي آن حضرت. و ثانيا: منزلت آن حضرت در نزد خداوند به اندازه‏اي است که همه‏ي شهدا که خود در بالاترين درجات قيامتند، چون شهيدند، بر آن مقام و منزلت رشک برده و غبطه مي‏خورند. خدايا آن منزلت سرور ما در نزد تو چيست که اين همه جلال و عظمت دارد. جانم به فدايت اي آقا و سرور و مولايم اي سيد ساجدان و امام عارفان! که در حد فهم ما آن يل تک سوار صحراي کربلا را به ما شناساندي. و اگر نبود مگر همين فراز از کلام مولايمان حضرت سجاد (صلوات الله عليه) در بيان شأن حضرت عباس (سلام الله عليه)، کافي بود که ما درماندگان بيابان خشک و ظلماني اين دنيا، بفهميم که حضرت عباس (سلام الله عليه) کيست؟ لطيفه: مرحوم علامه محقق سيد عبدالرزاق مقرم قدس سره مي‏گويد: «در اين جا «جميع» شامل [بزرگواراني] چون [حضرت] حمزه و [حضرت] جعفر عليهماالسلام - همان گونه که در شرح احوال آن دو بزرگوار بيان داشتيم، شاهد و گواه بر اداي رسالت انبيا در روز قيامت هستند - باشد.» [1] . ايشان در بحث عصمت حضرت عباس (سلام الله عليه) چنين مي‏نگارند: «حديث ديگر دال بر عصمت حضرت اباالفضل (سلام الله عليه) همان سخن حضرت امام [ صفحه 460] سجاد (صلوات الله عليه) است که فرمودند: «و همانا براي عمويم عباس منزلتي است که در روز قيامت همه‏ي شهيدان بر او رشک مي‏ورزند و غبطه مي‏خورند.» در اين جا نيز واضح است که کلمه‏ي «جميع» فردي چون حضرت علي اکبر عليه‏السلام را هم که در مورد عصمتش به تفصيل سخن گفتيم دربر مي‏گيرد. و اگر حضرت عباس (سلام الله عليه) معصوم نبود، چگونه معصوم که در عالي‏ترين مرتبه است يعني حضرت علي اکبر عليه‏السلام بر او غبطه مي‏خورد؟ و روشن است که هيچگاه معصوم بر غير معصوم رشک نمي‏ورزد و غبطه نمي‏خورد.» [2] . رمز اين راز آن زمان باز مي‏شود که انديشه‏ي خود را در آسمان فضايل و مناقب آن شبيه حضرت رسول خدا صلي الله عليه و اله به پرواز درآورديم، و در حد توان خود، درياي بيکران عظمت و جلال حضرت علي اکبر عليه‏السلام را چشم‏انداز خويش گردانيم. که اگر عنان قلم رها شده و حول محور آن حضرت به گردش درآيد، عقل‏ها حيران و هوش‏ها از سر پران شود؛ چرا که حضرتش جامع جمال محمدي و جلال علوي و سر فاطمي و زينت حسيني است.

[1] العباس: 224. [2] العباس: 238.