يکي از مردان دين و دانش که حق بزرگي بر فقها و دانشمندان بعد از خود دارد و بلکه مي‏توان گفت تمامي فقهاء و مراجع بعد از او تا اين زمان بر سر سفره علمي و معنوي او نشسته‏اند شيخ اعظم شيخ مرتضي انصاري قدس سره است. اين قهرمان علم و ايمان و خادم برجسته آستانه مقدسه چهارده نور مقدس (صلوات الله عليهم)، حقيقتي دارد و جلوه‏ها و نمودهاي گوناگون، او در عالم نوشتاري و يا لفظي «اين است که مي‏گوييم و يا مي‏نويسيم «شيخ مرتضي انصاري» همان‏گونه که يک بروز و ظهور علمي دارد، مثل درسها و کتابهاي او، و يک بروز و نمود معنوي دارد، مثل کراماتي که از او به يادگار مانده است، اما هر کسي نمي‏تواند به تمام جلوه‏ها و نمودهاي او پي ببرد، همان‏گونه که اوصاف او و يا حقيقت روحي او را نمي‏توان در گفتار و يا نوشتار و يا در کتابها و گفته‏ها گنجاند. بلکه حقيقت روح از چشم ما پنهان است، و آنچه با چشم قابل مشاهده بود جسم مبارک او بود، و يا خواندن نوشته‏هاي علمي او، و آنچه با گوش مي‏توان فهميد صداي شريف او بود. روشن است که تمام اين نمودها خاصيت و اثر ويژه‏اي دارد، از کتابهاي علمي او دانشمندان بهره مي‏برند، و از زهد و تقواي او مؤمنين و از کرامات او دلباختگان ولايت، و حتي نام او لذت‏بخش و دلنواز است، و به همين منوال است نام بزرگان ديگر چونان محقق حلي، سيد بن طاووس، علامه مجلسي، سيد بحرالعلوم و... اگر بالاتر رفته، و نگاهي به قرآن کريم انداخته شود معلوم مي‏شود که حقيقت قرآن که نور است در اين عالم ماده به صورت الفاظ عربي، و نوشته‏هاي کتابي بروز و نمود دارد، و شکي نيست که همين الفاظ و همين نوشته‏هاي قرآني داراي اثرات و أنواري است که محرمان سروش وحي، آن را درمي‏يابند. و اين مطلب در رابطه با اهل البيت (صلوات الله عليهم) صدق مي‏کند، چرا که حقيقت آن [ صفحه 221] بزرگواران که نور عظمت و جلال الهي است وقتي در اين دنيا جلوه مي‏يابند به صورت بشر درآمده و ديده مي‏شوند. و آثار تکويني و نوراني دارند تا به آنجا که نوشتن و يا گفتن اسم مقدس آنها نيز اثربخش و نورآفرين است، يعني نام آنها زيبا و زيبايي‏بخش نوشتار و گفتار است، و حقيقت آنها ستون دل است و زينت‏بخش آسمانها و زمينها. و هر چه عالم وسيعتر، بروز و ظهور آنها، گسترده‏تر و وسيعتر است، و لذا جلوه آنها در عالم ملکوت گسترده‏تر از وجود آنها در عالم ماده است همان‏گونه که وجود آنها در عالم جسم گسترده‏تر از نمود آنها در عالم لفظ و نوشتار است، و از اين روي حضرت رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: «حسين بن علي (صلوات الله عليه) در آسمان بزرگتر است تا در زمين.» چون آن عالم گسترده‏تر از عالم زمين است و لذا جلوه آن حضرت در آنجا بيشتر است، و به هر حال حقيقت حضرت اباعبدالله الحسين (صلوات الله عليه) زينت و زيبايي‏بخش جهان هستي است.