گرچه انسان‏هاي سعادتمند بسيار به افتخار اخذ مدال «شهيد» نايل شده‏اند ولي بدون ترديد شهيدان داراي درجات گوناگون [ صفحه 66] هستند، حضرت عباس عليه‏السلام از آن افرادي بود که به راستي حايز مفهوم عميق شهيد و شهادت، به طور کامل بود و به تمام امتيازات شهادت نايل گرديد و از برجستگان در ميان شهيدان سرافراز شد. چنانکه امام سجاد عليه‏السلام فرمود: «او در قيامت داراي مقامي خواهد شد که همه‏ي شهيدان از مقام او حسرت مي‏برند.» [1] . او کسي است که دستهايش زود از خودش شهيد شدند و سر بريده‏اش به گونه‏اي ضربه ديد که صورت و پشت صورتش مشخص نبود. [2] . امام سجاد عليه‏السلام وقتي که روز 13 محرم سال 61، همراه بني‏اسد کنار پيکر مطهر عباس عليه‏السلام آمد، تا آن را به خاک بسپرد، خطاب او فرمود: «و عليک مني السلام من شهيد محتسب؛ اي شهيد مخلص راه خدا، سلام من بر تو باد.» [3] . چنانکه قبلا خاطرنشان گرديد، امام صادق عليه‏السلام در ضمن ستايش او فرمود: «و مضي شهيدا» او شهيد از دنيا رفت [4] و در زيارت نامه‏اي که براي آن حضرت تنظيم نمود، خطاب به او فرمود: «بعثک الله في الشهداء؛ خداوند تو را در ميان شهيدان [ صفحه 67] برانگيخت». [5] اين تعبير «بعثت در ميان شهيدان» به نظر نگارنده، بيانگر مقامي بالاتر از مقام شهادت است که مي‏توان در تعبير فارسي آن را با جمله (شهيد ممتاز) يا «شهيد سرفراز» همگن نمود به هر حال، حضرت عباس عليه‏السلام شهيد حاضر و ناظري است که بر قله‏ي شهادت، راست قامت ايستاده و نظاره‏گر صحنه‏هاست تا با جاذبه‏ي معنوي خود، شهادت طلب بپروراند و نام ناميش به دلها قوت بخشد، روح‏ها را نشاط دهد، پاها و بازوان را محکم و استوار سازد و انسان‏هاي شايسته را براي جبهه‏ها و صحنه‏هاي سخت اسلامي ذخيره نمايد.

[1] امالي صدوق، مجلس 70. [2] کامل الزيارة، ص 258. فراموش نمي‏کنم که حدود سال 1340 شمسي سعادت شرفيابي به حرم حضرت عباس عليه‏السلام را پيدا کردم، ديدم بر فراز گند طلائيش پرچم سرخي نصب شده و در آن نوشته شده (يا هضيم) از بعضي پرسيدم معني اين واژه چيست؟ گفت: هضيم به معني درهم ريخته و مخلوط مي‏آيد. سر مقدس حضرت عباس عليه‏السلام بر اثر ضربه‏ي عمود آهنين آن چنان شد که قسمت جلو و پشت سر در هم مخلوط شده بود. [3] مقتل الحسين مقرم، ص 398. [4] تنقيح المقال، ج 2، ص 128. [5] کامل الزيارة، ص 258.