در مورد تربيت فرزند و محيط مناسب؛ مردي از رسول خدا صلي الله عليه و آله پرسيد: حق فرزند من بر من چيست؟ رسول خدا صلي الله عليه و آله فرمود: تحسن اسمه و ادبه و ضعه موضعا حسنا؛ نام نيکو بر او بگذار و او را تربيت کن و او را (در مورد تحصيل و انتخاب کسب) در محيط و جاي مناسب [ صفحه 34] و شايسته قرار بده. [1] . حضرت عباس عليه‏السلام همچون پدرش حضرت علي عليه‏السلام از سه عامل مذکور به طور کامل برخوردار بود، در مورد عامل اول (وراثت) عباس عليه‏السلام عالي‏ترين ارزش‏ها را از پدر ارجمند و مادر پر فضيلتش به ارث برد، و در مورد عامل دوم (تربيت) آن حضرت، در محضر پدري مانند علي عليه‏السلام و مادري همچون ام‏البنين عليهاالسلام تربيت گرديد، و در خانه‏ي علي عليه‏السلام در کنار فرزندان حضرت زهرا عليهاالسلام، حسن، حسين، زينب و ام‏کلثوم عليه‏السلام از عالي‏ترين برنامه‏هاي تربيتي برخوردار بود. به ويژه در موضوع شجاعت و دلاوري در ميدانهاي نبرد، آن چنان عباس عليه‏السلام از مکتب تربيتي پدر رشد کرد، که در اين راستا فارغ التحصيل کامل شد. آري عباس عليه‏السلام در زير سايه‏ي پدري بزرگ شد که آن پدر (طبق ديوان منسوب به حضرت علي عليه‏السلام) مي‏فرمود: السيف و الخنجرنا ريحاننا اف علي النرجس و الياس شرابنا من دم اعدائنا و کأسنا جمجمة الرأس يعني: «شمشير و خنجر، شاخه‏ي گل ما است، اف بر گل نرجس و گل ياس، نوشيدني ما خون دشمنان ما است و جام آن نوشيدني، جمجمه‏ي سر است. فرزندان علي عليه‏السلام به خصوص نور چشمش عباس عليه‏السلام اين درس را از پدر آموخته بود، از اين رو با کمال دلاوري با صورت و گلو [ صفحه 35] و سينه‏اش از تير و شمشير و نيزه‏ي دشمن استقبال مي‏کرد، گويي هر يک از تيره‏ها، شاخه‏ي گلي است که از حبيب به محبوب و از عاشق به معشوق مي‏رسد، به گفته شاعر عرب: يلقي الرماح بنحره فکانما في ظنه عود من الريحان‏ و يري السيوف و صوت وقع حديدها عرسا تجليها عليه غوان‏ يعني: حضرت عباس عليه‏السلام آن چنان به ملاقات نيزه‏هاي دشمن مي‏رفت و آنها را دريافت مي‏کرد که گويا عود خوش بوي گل دريافت مي‏نمايد، او شمشيرها و صداي برخورد آهن‏هاي اسلحه‏ها را، (در راستاي جهاد در راه خدا) همچون همسري زيبا مي‏ديد که آرايشگران خوش سيما، او را آراسته‏اند. [2] .