و اما عبد مناف فرزند قصي از نظر بزرگي و شرافت، موقعيت ممتازي داشت و چون بسيار خوش سيما و زيبا روي بود او را ماه بطحاء ميگفتند، و بدان جهت که بسيار سخاوتمند بود و حتي در زمان پدرش نيز کسي را از جود و کرم خود محروم نميساخت به او لقب فياض داده بودند، و چو علو قدر به منزلت بالائي در ميان اعراب يافته بود وي را مناف ميخواندند و از هر سو به او روي ميکردند [1] نام قبلي وي عبد بود و متعاقبا به او عبد مناف ميگفتند.
گفتار ابندحلان در کتاب «السيرة النبوية» دائر بر اينکه مادر عبد مناف وي را به خدمت بتي به نام مناف گماشته بود، بدون شک دور از حقيقت است. زيرا پدران و مادران پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله قطعا در تمام ادوار زندگي خود از پليدي بت پرستي منزه و پاک بودهاند، و مسلما اگر کسي بگويد که برخي از اجداد و نياکان حضرتش بت ميپرستيدهاند نادرست است. بوصيري شاعر معروف نيز در اين مورد چنين گفته است:
لم تزل في ضمائر الکون تختا
رلک الامهات و الآباء
پيوسته پدران و مادران تو در عالم وجود از برگزيدگان بودهاند.
[ صفحه 54]
مضافا به اينکه در ميان بتها هيچ بتي به اسم «مناف» وجود نداشته و فقط بت «منات» بوده است، و به همين جهت ابنکلبي در صفحهي 32 کتاب «الأصنام» ميگويد:
معلوم نيست اين بت (مناف) کجا و مال چه کسي بوده و چه کسي آن را درست کرده است.
رقي و زبير را باور اين است که مادر عبد مناف او را به خدمت منات گمارده بود و بدين جهت اسم او را عبد منات ميگفتند، و براي اينکه با عبد منات فرزند کنانه اشتباه نشود قصي آن را به عبد مناف تغيير داده است. ولي از آنچه که ما گفتيم بطلان اين نظر نيز روشن ميگردد [2] .
خانوادهي عبد مناف از محترمترين خانوادههاي قريش بودند [3] ، و به جهت سيادت عبد مناف کمان اسماعيل و پرچم نزار در نزد وي بود. بنابر سنگ نبشتههائي که به دست آمده از جملهي وصاياي عبد مناف به قريش، وصيت به تقوا و پرهيزگاري خداوند متعال جل جلاله و پيوند با خويشاوندان بوده است [4] .
|