روزهاي طفوليت عباس در حالي آغاز شد که پدر گرانقدر او چون آينه‏ي معرفت، ايمان، دانايي و کمال در مقابل او قرار داشت. گفتار الهي و رفتار آسماني علي عليه‏السلام تأثيري عميق بر وي نهاد. او خود را بر ساحل درياي علوم و معارف پدر مي‏ديد و در کنار جهاد و تقوا حس مي‏کرد. [1] در خانه‏اي که بر خاک قرار داشت ولي از افلاک برتري يافته بود، خانه‏اي که فرشتگان با خضوع و خشوع در آن فرود مي‏آمدند، محل نزول اسرار هدايت بود و آغوش مهربان آن، پناهگاه هر پناهنده و اميد هر اميدوار محسوب مي‏شد [2] . عباس در کودکي زورق‏نشين درياي بي‏کرانه‏ي معرفت بود و به سان ماه تابان از خورشيد وجود پدر نور مي‏گرفت. با فراستي چشمگير و دقتي فراوان، خوشه‏چين خرمن حقايق ولايت بود و از بلنداي بينش امام بهره‏هاي بسيار مي‏برد. اميرمؤمنان علي عليه‏السلام، پرورش و تکامل فرزندش را چنين توصيف مي‏کند: «ان ولدي العباس زق العلم زقا.» [3] . همانا فرزندم عباس در کودکي علم آموخت و به سان نوزاد کبوتر که از [ صفحه 23] مادرش آب و غذا مي‏گيرد از من معارف فرا گرفت. امام عليه‏السلام، که تسلطي چشمگير بر الفاظ دارد و در بيان حقايق بي‏نظير است. با عبارتي کوتاه، بلنداي عظمت فرزند عزيز خود را توضيح مي‏دهد که عباس از هنگام طفوليت از قابليتي عظيم برخوردار بوده است [4] . از اين رو، در آغازين روزهايي که الفاظ بر زبان وي جاري مي‏شد، امام عليه‏السلام به فرزندش فرمود: بگو يک. عباس گفت: يک. حضرت ادامه داد: بگو دو. عباس خودداري کرد و گفت: شرم مي‏کنم با زباني که خدا را به يگانگي خوانده‏ام دو بگويم. [5] . پرورش در آغوش امامت و دامان عصمت، شالوده‏اي پاک و مبارک براي ايام نوجواني و جواني عباس فراهم کرد تا در آينده‏ي حوادث، نخلي بلند قامت از استقامت و سنگربان حماسه و مردانگي باشد. نگاه بصيرت آميز علي عليه‏السلام آينده‏ي عباس را نظاره مي‏کرد، از اين رو گاه سخناني بر زبان مي‏راند که آشنايان را در اندوه فرومي‏برد. روزي ام‏البنين فرزند دلبندش را در آغوش علي عليه‏السلام گذارد و با لبخندي رضايت آميز شاهد بوسه‏هاي پدر بر دستان کودک بود که سرشک غم از ديدگان اميرمؤمنان عليه‏السلام جاري شد. با تعجب فراوان علت گريه شوي‏اش را سؤال [ صفحه 24] کرد. حضرت، ام‏البنين عليهاالسلام را از مشيت الهي آگاه کرد و فرمود: دستان عباس در راه ياري حسين عليه‏السلام قطع خواهد شد! ناگاه صداي شيون و ناله‏ي مادر دلسوخته به آسمان بلند شد و اهل خانه همگي از اين خبر به ناله درآمدند. اما علي عليه‏السلام از مقام و عظمت نور ديده‏اش نزد خداوند سخن به ميان آورد، از عطاي الهي به عباس پرده برداشت و فرمود: «پروردگار متعال دو بال به او رحمت خواهد کرد تا به سان عمويش جعفر بن ابيطالب، در بهشت پرواز کند.» نسيم رحمت آفرين کلام علي عليه‏السلام آرامش خاطر و تسليم رواني براي ام‏البنين پديد آورد و او را مسرور ساخت. [6] .