با نگاهي گذرا به زندگي نوادگان حضرت ابوالفضل عليه‏السلام درمي‏يابيم که تمامي نسل باقي مانده از آن ماهتاب، صفاتي الهي داشتند و مردمي فرهيخته شمرده مي‏شدند. آنها فقيه، محدث، نسب شناس، امير و اديب بودند و به حق وارث ويژگيهاي پدر و جد بزرگوارشان به شمار مي‏آمدند. اکنون که به پايان اين فصل نزديک مي‏شويم، سزاوار است که با ياد دو شخصيت بزرگوار به نامهاي «سيد حمزه» و «سيد محمد» بر معنويت اين دفتر بيفزاييم. سيد حمزه، گلي از گلستان بني‏هاشم محسوب مي‏شد و [ صفحه 125] «ابويعلي» شهرت داشت. بارگاه پر عظمت وي اکنون در مدحيه‏ي - نزديکي حله - آغوش پر عطوفت براي زائرين باز کرده است. سيد حمزه از راويان و عالمان علوم آل محمد صلي الله عليه و آله و سلم بود. افواج عالمان و انديشمندان به محضر درس وي حاضر مي‏شدند و پنهان و آشکار از آثار علمي او بهره مي‏بردند. برخي از محققان اين دانشمند سترگ را از «راويان با نبوغ قرن چهارم» و عالمان زمان غيبت صغري شمرده‏اند. [1] . از ديگر نوادگان ابوالفضل عليه‏السلام که همچون پدر و جد خويش شهد شهادت نوشيد و مظلومانه و غريبانه به ديدار خداوند شتافت، «ابوالعباس محمد» است؛ دري درخشان از خاندان بني‏هاشم که در سال 342 قمري به دست مأموران بني‏عباس، به شهادت رسيد. اين شخصيت والا مقام، مدتي در اصفهان به سر برد و در دوران خفقان، که مزدوران عباسي ارادتمندان اهل بيت عليهم‏السلام را از دم تيغ مي‏گذراندند، به طور ناشناس در مغازه‏ي آهنگري، به کار و فعاليت پرداخت. سيماي نوراني، صفات نيک و رفتار متين و بزرگوارانه‏ي وي موجب ترديد و بدگماني برخي افراد شد. چون نسب ارجمند علوي‏اش آشکار شد، ناگزير شتابان به سوي «خوراسگان» در پنج کيلومتري شرق اصفهان گريخت. دشمنان اهل بيت عليهم‏السلام که دلي پر کينه از فرزندان بني‏هاشم داشتند، به تعقيب وي پرداختند، او را دستگير کرده، فرداي آن روز به شهادت رساندند. [ صفحه 126] شيعيان شيفته و شيدادلان فرهيخته، ابوالعباس محمد را با احترام شاياني دفن کردند و بر مزار وي گنبدي بنا نمودند. در سال 920 قمري، نيکوکاران خيرانديش همت کرده، با شوقي افزون به توسعه‏ي بارگاه آن سيد مظلوم پرداختند. سال 1383 قمري، طليعه‏اي طلايي در خوراسگان رخ نمود و رادمردن کوشا ساختماني وسيع و با عظمت بر مزار ابوالعباس پي نهادند؛ با تلاش خستگي ناپذير سي ساله، گنبد و بارگاهي رفيع و چشم‏نواز بر تربت ابوالعباس محمد ساخته شد و مرقد آن شهيد والاگوهر، به سان نگيني نورافشان، زينت بخش اصفهان گرديد [2] . اکنون بسياري از عالمان پارسا، انديشمندان سعادتمند و مؤمنان و صالحان علاقه‏مند به اهل بيت عليهم‏السلام در جوار مرقد پر نور امامزاده‏ي ابوالعباس محمد آرميده‏اند و انبوه مردم پاک سرشت و خردمند، پروانه‏وار بر گرد تربت آن انسان آسماني به عبادت مي‏پردازند و زيارت اين شخصيت ملکوتي را ارمغاني ارزشمند براي زندگاني و توشه‏اي تابناک براي حيات جاودان خود مي‏شمرند، دست دعا و چشم اميد بر ضريح پر نور و شکوهمند وي دارند، در آغوش شوق و اميد خود، نزول اجابت مي‏گيرند و شادمان و خرسند از محضرش بازمي‏گردند. [ صفحه 129]