اي قد و قامت تو معني قد قامت من‏ اي که الهام عبادت ز وجودت گيرم‏ مادرم داد به من درس وفاداري را عشق شيرين تو آميخته شد با شيرم [1] . در فهرست فضايل ابوالفضل عليه‏السلام، وفاداري چون ستاره‏اي نورآفرين به چشم مي‏خورد و نام عباس با صفت وفا هميشه و همه جا همراه بوده است. آنان که در عرصه‏ي صفات آسماني به دنبال «ابرار» و «سعادت پيشگامان» اند اين فضيلت را نشاني ارزشمند براي آنان شمرده [2] و به خوبي با سيره‏ي دردمندان وفادار آشنا هستند؛ بلند اختراني که هميشه جام بلا و رنج مي‏نوشند و هيچ گاه از مهر و وفا به ارزشهاي اخلاقي و ملکوتي مکتب خويش جدا نمي‏شوند [3] . عباس عليه‏السلام شخصيت نستوهي بود که وفاداري خود را در ابعاد وفاي به دين، وفاي به امام زمان و وفاي به امت راستين تجلي بخشيد. روح پر خروش و قلب شوريده‏ي او لحظه‏اي از دين اسلام غافل نمي‏شد و براي ياري آن تمام همت خود را صرف مي‏کرد تا کژيها و نادرستيهاي مکتب را زدوده، طراوت و عظمت واقعي براي آن باز آورد. [ صفحه 104] به سخن حسين عليه‏السلام که فرمود: «و علي الاسلام السلام» (اثري از اسلام باقي نمي‏ماند هنگامي که يزيد رهبري آن را عهده‏دار باشد) اعتقادي قلبي داشت و با بدعتهايي که در دين بود به شدت مبارزه مي‏کرد. از سوي ديگر مي‏دانست که حسين فرزند فاطمه و پاره‏ي تن رسول خداست که در هنگامه‏اي سخت، رهبري دين و پيشوايي مسلمين را عهده‏دار شده است و عهدي محکم و پيوندي ناگسستني براي ياري او لازم است و بايد در راه دفاع از اهداف مقدس امام مبارزه‏اي فراگير و مردانه کرد. از اين رو در راه وفاداري به حسين عليه‏السلام ذره‏اي کوتاهي ننمود و الگويي تمام عيار و وصف ناشدني در اين باره گرديد، تا امت محمدي حقيقت دين را باز شناسند و آن را از هر پوسته‏ي ناپسندي جدا بنگرند [4] . امام صادق عليه‏السلام درباره‏ي وفاداري ابوالفضل عليه‏السلام مي‏فرمايد: شهادت مي‏دهم در برابر جانشين رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم در مقام تسليم بودي... به حجت خدا وفادار ماندي و خيرخواه امام خود بودي [5] . و حضرت ولي‏عصر عليه‏السلام در سلام خود به عباس عليه‏السلام چنين مي‏فرمايد: سلام بر ابوالفضل؛ عباس پسر اميرمؤمنان عليه‏السلام که جان خود را نثار برادرش کرد... و فداي او شد. [6] . [ صفحه 105]

[1] اي اشکها بريزيد، حبيب چايچيان (حسان)، ص 211. [2] ميزان الحکمه، ج 1، ص 602، حديث 1675. [3] نهج‏البلاغه صبحي صالح، خطبه‏ي 87؛ فيض الاسلام، خطبه‏ي 86 قسمت اول. [4] ر. ک: بطل العلقمي، ج 2، ص 285 - 243. [5] العباس، ص 116؛ مولد العباس بن علي عليه‏السلام، ص 97؛ بطل العلقمي، ص 257؛ سردار کربلا، ص 229. [6] بطل العلقمي، ج 2، ص 311.