سقا يکي از القاب معروفه حضرت عباس عليه‏السلام است و در ميان شيعه اطلاق اين لقب بر آن حضرت شايع و متداول است و در اشعار عربي و فارسي به آن تصريح شده است اکنون بايد ديد که سقايت حضرت در چه زماني بوده است؟ [ صفحه 48] آيا پيش از جريان عاشورا حضرت سقايتي داشته است يا تنها در آن حادثه آب براي تشنه‏لبان آورده و به اين لقب شهرت پيدا نموده است؟ مرحوم مقرم در اين باره چنين اظهار عقيده نموده است: «و من اجل مجيئه بالماء الي عيال اخيه و صحبه في الأيام العشرة سمي السقاء» [1] . «به خاطر اينکه در آن ده روز (دهه اول محرم سال 61 هجري) براي عيال برادرش و اصحابش آب آورده است سقا ناميده شده است.» اين موضوع را از عده‏اي نقل نموده است. نويسنده معاصر باقر شريف قرشي نيز همين عقيده را دارد، مي‏نويسد: «لقد اروي ابوالفضل عطاشي اهل‏البيت و انقذهم من الظماء و قد منح منذ ذلک اليوم لقب السقاء و هو من اشهر القابه و اکثرها ذيوعا بين الناس کما انه من احب الالقاب و اعزها عنده.» [2] . «حضرت ابوالفضل عليه‏السلام در آن روز تشنه‏کامان اهل‏بيت را سيراب نمود و آنان را از تشنگي نجات داد و از آن روز به او لقب سقا بخشيده شد و اين لقب از مشهورترين القاب اوست و بين مردم شايع‏ترين لقب‏هاست همان‏گونه که محبوب‏ترين و عزيزترين القاب نزد خود اوست». و مرحوم کلباسي رحمه‏الله نوشته است: «در کتاب عمدة الطالب فرموده که سقا گفتن حضرت ابوالفضل براي آن است که آن حضرت به طلب آب رفت اگر چه نتوانست که آب را به خيمه‏ها برساند و در کنار شريعه به فيض شهادت فايز شد.» [3] . ولي آن مرحوم روي ذوق و سليقه‏ي خود عقيده دارد که سقايت حضرت منحصر به عاشورا [ صفحه 49] نبوده است و در اين مورد - بعد از ذکر روايات در استحباب آب دادن - چنين نوشته است: «پس چون اين است اجر آب دادن و سيراب کردن تشنه، و آن اندازه در اخبار و سنت تأکيد شده، حضرت ابوالفضل عليه‏السلام اهتمام فرموده در اين سنت و اين عمل خير که آن جناب را سقا و ابوالقربة گفته‏اند و از انتشار اين لقب و کنيه مکشوف مي‏شود که آن حضرت مراقبت بسيار داشته براي آب دادن تشنگان و دائما قربه و مشک آبي در آن هواي گرم عربستان - که آب دادن را بيشتر اجر و ثواب است - همراه داشته براي درک اين ثواب عظيم به طوري که مشک ملازم آن جناب بوده و آن قدر نزد حضرت اهميت داشت که عاقبت دست‏ها بلکه جان شريف خود را سپر و فدا قرار داد و حق سعي را به جا آورد که مشک آبي را به تشنگان از اولياي خدا برساند و ظالمان کوفه و شام نگذاردند و به درجه‏ي رفيعه‏ي شهادت رسيد.» [4] . و بعد از نقل عبارت عمدةالطالب نوشته است: «راقم گويد: لفظ سقا صيغه‏ي مبالغه است و افاده‏ي مبالغه و تکثر مي‏کند و معلوم مي‏شود آن حضرت کثيرا ماء و بسيار در مقام سقايت و آب دادن بوده و منحصر به اين مرتبه‏ي اخير نبوده و چون آن جناب هميشه ساعي بود در امر سقايت سيدالشهداء عليه‏السلام فرمود: «اذا غدوت الي الجهاد فاطلب لهؤلاء الاطفال قليلا من الماء» [5] . «وقتي که به ميدان جهاد رفتي براي اين کودکان کمي آب طلب کن.» اين چکيده نظريات در مورد سقايت حضرت ابي الفضل عليه‏السلام است و حقير اظهار نظري نمي‏نمايم.