همان طور که گفته شد، «لن» براي افاده نفي ابدي به کار ميرود. خداوند حکيم براساس مصلحت خويش با بندگان خود رفتار ميکند و از روز اول که آنها را خلق کرده، قدم به قدم آنان را به طرف صلاح و مصلحت خويش سوق ميدهد. سختترين مصيبتي که واقع شده مصيبت سيد الشهدا عليهالسلام بود که طي آن آل پيامبر دشواريهاي بسياري تحمل کردند اما چون مصلحت امام عليهالسلام در اين بود، اراده خداوند بر وقوع اين مصيبتها تعلق گرفت. صرف راحتي دنيا مصلحت انسان نيست، بلکه مصلحت آن است که تمام اوضاع و احوال انسان سنجيده شود و دنيا و آخرت او مد نظر قرار گيرد. سپس، براساس همه اينها مصلحت او مشخص شود. انسانها نيز در حد عقل و فهم خويش بر اين امر واقفند و در کارهاي دنياي خويش اين ملاحظات را به کار ميبندند؛ به عنوان مثال کسي که پول زيادي اندوخته، اما سفر طولاني يا امر خيري همچون ازدواج در پيش دارد، به پسانداز خود دست نميزند و آن را خرج نميکند. بنابراين، هر کس در حد عقل و فهم خويش مصلحت انديش است. کارهاي خداي حکيم نيز بر همين اساس استوار است و مقام ربوبياش با هر بندهاي طبق مصلحت او رفتار مينمايد. آنچه بر سر بندگان ميآيد قطعا به صلاح آنها است، چه با آن موافق باشند چه نباشند. ايزد منان هر کسي را به طرف مصلحتش سوق ميدهد، و انسان است که بايد در مواقف و مراحلي که خوشايند او نيست بردباري به خرج دهد و راضي به رضاي الهي باشد.
|