کنترل شهوت سخن گفتن، از کنترل شهوت جنسي سخت‏تر است. سکوت اختيار کردن در چنين حالتي به مراتب سخت‏تر از آن است که جوان مجردي با زن زيبايي در يک اتاق خلوت با هم باشند و شهوت خود را مهار کند. اين سخن چيزي است که با تجربه ثابت مي‏شود. مرحوم شيخ عباس قمي منبري نبوده است، اما گاهي بزرگان و مراجع او را دعوت مي‏کرده‏اند تا در منزل آنها منبر برود. از مراجعي که بارها شيخ را براي منبر دعوت مي‏کرده‏اند مي‏توان مرحوم حاج حسين قمي [1] را نام برد که قبل از جريان کشف حجاب و در مشهد (1313 ش) از شيخ دعوت مي‏کرد تا در منزل او منبر برود. مقام معنوي شيخ عباس بسيار بالا بوده و سخنان او در شنوندگان تأثير عجيبي داشته است. مرحوم سيد شهاب الدين مرعشي نجفي [2] براي بنده نقل مي‏کردند که پاي منبر شيخ عباس نشسته بودم. ديدم ايشان صحبت مي‏کردند و اهل علم گريه مي‏کردند. حضرت علي عليه‏السلام مي‏فرمايند:؛ احسبوا کلامکم من أعمالکم [3] ؛ سخنان خود را جزء اعمالتان به حساب آوريد» يعني همان طور که روزه، حج، زنا و ظلم در نامه اعمال ما نوشته مي‏شود، و از اعمال انسان به شمار مي‏آيد، بدو خوب زبان نيز جزء اعمال است. در مقابل ناسزا در نامه‏ي عمل ما گناه، و در مقابل موعظه‏ي ديگران ثواب نوشته مي‏شود. [ صفحه 62] مرحوم والد [آيت‏الله ميرزا مهدي شيرازي قدس سره] مي‏فرمودند: وقتي مي‏خواهيد تصميم به انجام کاري بگيريد، ببينيد وقتي که شما را در قبر مي‏گذارند و شما مي‏مانيد و تنهايي قبر، آيا به پاس آن کار به شما آفرين مي‏گويند يا نه. اگر ديديد در تنهايي قبر براي انجام دادن آن کار تحسين مي‏شويد، آن را انجام دهيد و در غير اين صورت آن را انجام ندهيد. واقعا اين جمله در پيچ و خم‏هاي زندگي، براي من بسيار ارزشمند و کارگشا بود و برکت‏هاي زيادي برايم به دنبال داشت. ناگفته نماند دعوت به سکوت در اين جا نبايد باعث سکوت نا به جا شود و بر ممدوح بدون هميشگي سکوت حمل شود. مؤمن بايد خانواده‏اش را نصيحت کند. قرآن کريم مي‏فرمايد: «ياأيها الذين ءامنوا قوا أنفسکم و أهليکم نارا و قودها الناس و الحجارة [4] ؛ اي کساني که ايمان آورده‏ايد، خودتان و کسانتان را از آتشي که سوخت آن، مردم و سنگ‏ها است حفظ کنيد». زن و بچه آدم مرجع تقليد و عارف نيستند. بايد با آنها به سادگي گفت و گو کنيم و احکام و آداب و اخلاق اسلامي را براي آنان در قالب قصه و تمثيل بيان نماييم. در روايت آمده است که خداي متعال در برابر گفت و گوي مرد با خانواده‏اش، برايش ثواب تسبيح مي‏نويسد. در روايت آمده است: «الندامة علي طول الصمت مرة واحدة خير من الندامة علي کثرة الکلام مرات [5] ؛ اگر آدمي يک بار بر سخن نگفته‏اي پشيمان شود بهتر از آن است که بارها از پر سخني پشيمان شود». پيرمردي مي‏گفت: پنجاه سال پيش با عيالم مشاجره کردم. او چيزي گفت و من جواب خيلي زشتي دادم. اکنون پس از پنجاه سال، هر وقت برايش ناراحتي پيش مي‏آيد، صدايش را بلند مي‏کند که تو همان مردي هستي که پنجاه سال پيش فلان حرف را زدي. آن پيرمرد مي‏گفت: کاش آن سال چنين سخني بر زبان نمي‏آوردم. ممکن است انسان‏ها به دنبال سکوت دچار پشيماني شوند، اما پشيماني به دليل [ صفحه 63] سکوت بسيار کم‏تر اتفاق مي‏افتد تا پشيماني به دليل بر زبان آوردن يک سخن.

[1] سيد حسين طباطبائي قمي فرزند محمود (1366 - 1282 ق) فقيه و مرجع تقليد، در قم به دنيا آمد. پس از فراگيري مقدمات و دوره‏ي سطح در زادگاه خود، به سامرا عزيمت نمود و از محضر ميرزاي بزرگ شيرازي به مدت سه سال بهره‏مند گرديد. سال 1306 ق به تهران رفت و نزد استاداني همچون ميرزا ابوالحسن جلوه و حسن آشتياني تلمذ نمود. سال 1311 ق راهي نجف گرديد و در درس زندگاني همچون ميرزا حبيب‏الله رشتي، آخوند خراساني، سيد ميرزا محمدتقي شيرازي حاضر شد و ميرزاي شيرازي نيز او را پس از خود به عنوان مرجع تقليد معرفي نمود. سال 1331 ق به مشهد رفت و در آن جا علاوه بر عهده‏دار شدن مرجعيت، حوزه درس و بحث تشکيل داد. در سال 1314 ش به تهران آمد و از آن جا به عراق تبعيد شد که اين تبعيد ده سال به طول انجاميد. سال 1321 ش به قصد زيارت مشهد عازم ايران گرديد و در اين زمان بود که موفق شد آزادي حجاب در ايران را رسميت بخشد، پس از اين ماجرا به کربلا بازگشت (اثر آفرينان: زندگي نامه نام‏آوران فرهنگي ايران از آغاز تا سال 1300 ش، ج 4، ص 358 ). [2] سيد شهاب الدين مرعشي نجفي (1369 - 1279 ش) اصولي، فقيه، محدث، رجالي، اديب و مورخ معاصر که از مراجع تقليد بودند. [3] بحارالأنوار، ج 10، ص 98، باب 7،. [4] تحريم، آيه 6. [5] وسائل الشيعه، ج 12، ص 186.