کنترل شهوت سخن گفتن، از کنترل شهوت جنسي سختتر است. سکوت اختيار کردن در چنين حالتي به مراتب سختتر از آن است که جوان مجردي با زن زيبايي در يک اتاق خلوت با هم باشند و شهوت خود را مهار کند. اين سخن چيزي است که با تجربه ثابت ميشود. مرحوم شيخ عباس قمي منبري نبوده است، اما گاهي بزرگان و مراجع او را دعوت ميکردهاند تا در منزل آنها منبر برود. از مراجعي که بارها شيخ را براي منبر دعوت ميکردهاند ميتوان مرحوم حاج حسين قمي [1] را نام برد که قبل از جريان کشف حجاب و در مشهد (1313 ش) از شيخ دعوت ميکرد تا در منزل او منبر برود. مقام معنوي شيخ عباس بسيار بالا بوده و سخنان او در شنوندگان تأثير عجيبي داشته است. مرحوم سيد شهاب الدين مرعشي نجفي [2] براي بنده نقل ميکردند که پاي منبر شيخ عباس نشسته بودم. ديدم ايشان صحبت ميکردند و اهل علم گريه ميکردند.
حضرت علي عليهالسلام ميفرمايند:؛ احسبوا کلامکم من أعمالکم [3] ؛ سخنان خود را جزء اعمالتان به حساب آوريد» يعني همان طور که روزه، حج، زنا و ظلم در نامه اعمال ما نوشته ميشود، و از اعمال انسان به شمار ميآيد، بدو خوب زبان نيز جزء اعمال است. در مقابل ناسزا در نامهي عمل ما گناه، و در مقابل موعظهي ديگران ثواب نوشته ميشود.
[ صفحه 62]
مرحوم والد [آيتالله ميرزا مهدي شيرازي قدس سره] ميفرمودند: وقتي ميخواهيد تصميم به انجام کاري بگيريد، ببينيد وقتي که شما را در قبر ميگذارند و شما ميمانيد و تنهايي قبر، آيا به پاس آن کار به شما آفرين ميگويند يا نه. اگر ديديد در تنهايي قبر براي انجام دادن آن کار تحسين ميشويد، آن را انجام دهيد و در غير اين صورت آن را انجام ندهيد. واقعا اين جمله در پيچ و خمهاي زندگي، براي من بسيار ارزشمند و کارگشا بود و برکتهاي زيادي برايم به دنبال داشت.
ناگفته نماند دعوت به سکوت در اين جا نبايد باعث سکوت نا به جا شود و بر ممدوح بدون هميشگي سکوت حمل شود. مؤمن بايد خانوادهاش را نصيحت کند. قرآن کريم ميفرمايد: «ياأيها الذين ءامنوا قوا أنفسکم و أهليکم نارا و قودها الناس و الحجارة [4] ؛ اي کساني که ايمان آوردهايد، خودتان و کسانتان را از آتشي که سوخت آن، مردم و سنگها است حفظ کنيد». زن و بچه آدم مرجع تقليد و عارف نيستند. بايد با آنها به سادگي گفت و گو کنيم و احکام و آداب و اخلاق اسلامي را براي آنان در قالب قصه و تمثيل بيان نماييم. در روايت آمده است که خداي متعال در برابر گفت و گوي مرد با خانوادهاش، برايش ثواب تسبيح مينويسد.
در روايت آمده است: «الندامة علي طول الصمت مرة واحدة خير من الندامة علي کثرة الکلام مرات [5] ؛ اگر آدمي يک بار بر سخن نگفتهاي پشيمان شود بهتر از آن است که بارها از پر سخني پشيمان شود».
پيرمردي ميگفت: پنجاه سال پيش با عيالم مشاجره کردم. او چيزي گفت و من جواب خيلي زشتي دادم. اکنون پس از پنجاه سال، هر وقت برايش ناراحتي پيش ميآيد، صدايش را بلند ميکند که تو همان مردي هستي که پنجاه سال پيش فلان حرف را زدي. آن پيرمرد ميگفت: کاش آن سال چنين سخني بر زبان نميآوردم.
ممکن است انسانها به دنبال سکوت دچار پشيماني شوند، اما پشيماني به دليل
[ صفحه 63]
سکوت بسيار کمتر اتفاق ميافتد تا پشيماني به دليل بر زبان آوردن يک سخن.
|