خويشتن داري در برابر ناگواري‏هاي تکويني، را صبر گويند، (منظور از ناگواري‏هاي تکويني اموري چون فقر و بيماري است که انسان قدرت دخالت و تصرف دلخواه را در آنها ندارد). اما حلم اين گونه نيست بلکه صبر در برابر اعمال ناخوشايند ديگران را (که از قضا راه چاره نيز دارد) حلم گويند؛ مثل صبر در برابر هتاکي ديگران، نقل است که يک اعرابي‏ به حضرت امام حسن مجتبي عليه‏السلام بي‏احترامي کرد، ولي حضرت در برابر گستاخي او فرمودند: «ان کنت جائعا أشبعناک ان کنت عريانا کسوناک [1] ؛ اگر گرسنه‏اي تو را سير خواهيم کرد و اگر لباس نداري به تو لباس مي‏دهيم». در واقع امام اين جا از خود حلم نشان دادند. شخصي در سامرا نامه‏ي بسيار تندي به ميرزاي شيرازي نوشت. مرحوم ميرزا نيز به خدمت کارشان فرمودند: «مقداري هندوانه تهيه کن و براي اين آقا بفرست. اين بنده خدا گرمي‏اش شده!». اين هم يک مصداق از حلم است.